नेपाल के नगरपालिका सभ के लिस्ट

विकिपीडिया से
नगरपालिका
Also known as:
नगर निकाय
महानगर
उपमहानगर

काठमांडू, नेपाल के बड़हन शहर (महानगर)
श्रेणीनगरपालिका
लोकेशननेपाल
संख्या6 महानगर
11 उपमहानगर
276 नगर (as of 20 सितम्बर 2015)
जनसंख्या975,453 - 8,370
रकबा547.43 वर्ग किलोमीटर (5.8925×109 वर्ग फु) - 6.89 वर्ग किलोमीटर (74,200,000 वर्ग फु)
सरकारमेयर–काउंसिल
उपबिभागवार्ड

नेपाल में कुल मिला के वर्तमान में 753 स्थानीय निकाय बाड़ी सभ जे में से 6 गो निकाय के महानगरपालिका, 11 गो के उपमहानगरपालिका आ 276 गो के नगरपालिका के सूची में सूचीकृत करल गइल बाटे। ई तरीका से कुल मिला के नेपाल में 293 गो नगर-निकाय बाड़ी सभ।[1] दूसर 460 गो अन्य स्थानीय ग्रामीण-निकाय बाड़ी सभ जे के गाउँपालिका (गाँवपालिका) कहल जाले।

अगस्त 2017 से पहिले नेपाल में कुल 744 स्थानीय निकाय रहली सभ, जे में बढ़ोतरी करल गइल, 9 गो स्थानीय निकाय प्रदेश संख्या 2 में जोड़ल गइल। ई तरीका से अब नेपाल में 753 स्थानीय निकाय हो गइल बा। [2]

2014 से पहिले तक नेपाल में कुल 58 गो नगर-निकाय रहली सभ। 72 गो नगर-निकाय के स्थापना मई 2014 में आ 61 गो नगर निकाय के स्थापना ओहि साल दिसम्बर में भइल। 26 गो नगर-निकाय सितम्बर 2015 में आ अन्य दूसर 46 गो नगर निकाय मार्च 2017 में घोषित करल गइल।[3][4]

श्रेणीकरण[संपादन करीं]

कउनो भी स्थानीय ग्रामीण निकाय के नगर निकाय के दर्जा पावे खातिर सरकार द्वारा पेश कइल गइल मानदंड के पूरा करे के होऽला। मानदंड में एगो उचित जनसंख्या, आधारिक संरचना आ राजस्व उल्लेख रहेला।

जनसंख्या, श्रोत, आ अन्य शहरी सुख सुविधा कुल के धियान में रखते हुए नेपाल सरकार नगर निकाय कुल के तीन श्रेणी में श्रेणीकरण कइले बा।

न्यूनतम जनसंख्या सिमा
भौगोलिक क्षेत्र नगरपालिका उप-महानगरपालिका महानगरपालिका
पर्वतीय 17,000 150,000 300,000
पहाड़ी 31,000 150,000 300,000
भीतरी तराई (तलहटी) 31,000 150,000 300,000
भीतरी तराई (समतल) 60,000 150,000 300,000
तराई 60,000 150,000 300,000
काठमांडू घाटी 60,000 150,000 300,000
न्यूनतम सालाना आय
भौगोलिक क्षेत्र नगरपालिका उप-महानगरपालिका महानगरपालिका
पर्वतीय 20 लाख 10 करोड़ 40 करोड़
पहाड़ी 35 लाख 10 करोड़ 40 करोड़
तराई/भीतरी तराई/काठमांडू घाटी 75 लाख 10 करोड़ 40 करोड़

महानगरपालिका[संपादन करीं]

एगो महानगरपालिका में निम्नलिखित मानदंड आ सुख-सुविधा उपलब्ध होखे के चाहीं:[5]

  • शहर के जनसंख्या कम से कम 3,00,000 होखे के चाहीं।
  • शहर के सालाना आय कम से कम नेरु 40 करोड़ होखे के चाहीं।
  • बिजली, पानी, संचार आदि जइसन सुविधा उपलब्ध होखे के चाहीं।
  • मुख्य सड़क आ अन्य सड़क कुल पक्का होखे के चाहीं।
  • विशेष स्वास्थ्य सेवा जइसे की हस्पताल, मेडिकल कॉलेज आदि के सुविधा होखे के चाहीं।
  • अंतराष्ट्रीय खेल/मंच के आयोजन करे खातिर भौतिक सुविधा कुल होखे के चाहीं।
  • उच्च शिक्षा हासिल करे खातिर पूर्ण मात्रा में शैक्षिक संस्थान आ अवसर उपलब्ध होखे के चाहीं आ कम से कम एगो विश्वविद्यालय होखे के चाहीं।

उपमहानगरपालिका[संपादन करीं]

एगो उपमहानगरपालिका में निम्नलिखित मानदंड आ सुख-सुविधा उपलब्ध होखे के चाहीं:[5]

  • शहर के जनसंख्या कम से कम 1,50,000 होखे के चाहीं।
  • शहर के सालाना आय कम से कम नेरु 10 करोड़ होखे के चाहीं।
  • बिजली, पानी, संचार आदि जइसन सुविधा उपलब्ध होखे के चाहीं।
  • मुख्य सड़क कुल पक्का होखे के चाहीं।
  • उच्च शिक्षा आ स्वास्थ्य सेवा जइसे की हस्पताल, मेडिकल कॉलेज आदि के सुविधा होखे के चाहीं।
  • राष्ट्रीय/अंतराष्ट्रीय खेल (मंच) के आयोजन करे खातिर भौतिक सुविधा कुल होखे के चाहीं।
  • बगैचा, पार्क, सिटी हॉल कुल होखे के चाहीं।

नगरपालिका[संपादन करीं]

एगो नगरपालिका में निम्नलिखित मानदंड आ सुख-सुविधा उपलब्ध होखे के चाहीं: [5]

  • शहर के जनसंख्या कम से कम 60,000 (तराई में), 31,000 (पहाड़ी क्षेत्र में), 17,000 (पर्वतीय क्षेत्र में) होखे के चाहीं
  • शहर के सालाना आय कम से कम नेरु 20 लाख (पर्वतीय क्षेत्र में), नेरु 35 लाख (पहाड़ी क्षेत्र में), नेरु 75 लाख (तराई, काठमांडू घाटी) में होखे के चाहीं।
  • एगो अर्ध-शहरीय क्षेत्र जहां बिजली-पानी, सड़क-संवाद आदि जइसन सुख सुबिधा उपलब्ध होखे के चाहीं।

अवलोकन[संपादन करीं]

प्रदेश कुल स्थानीय निकाय नगर-निकाय ग्रामीण-निकाय नोट
कोशी प्रदेश 137 49 88 46 नगरपालिका + 2 उपमहानगरपालिका + 1 महानगरपालिका
प्रदेश संख्या 2 136 77 59 73 नगरपालिका + 3 उपमहानगरपालिका + 1 महानगरपालिका
बाग्मती प्रदेश 119 45 74 41 नगरपालिका + 1 उपमहानगरपालिका + 3 महानगरपालिका
गंडकी प्रदेश 85 27 58 26 नगरपालिका + 1 महानगरपालिका
प्रदेश संख्या 5 109 36 73 32 नगरपालिका + 4 उपमहानगरपालिका
कर्णाली प्रदेश 79 25 54
प्रदेश संख्या 7 88 34 54 1 उपमहानगरपालिका
नेपाल 753 293 460 276 नगरपालिका + 11 उपमहानगरपालिका + 6 महानगरपालिका

महानगरपालिका सभ[संपादन करीं]

रैंक नाँव जिला प्रदेश जनसंख्या (2011) रकबा वेबसाइट
1 काठमांडो काठमांडो बाग्मती प्रदेश 975,453 49.45 [1]
2 पोखरा कास्की प्रदेश संख्या 4 414,141 464.28 [2] Archived 2018-03-01 at the Wayback Machine
3 ललितपुर ललितपुर बाग्मती प्रदेश 284,922 36.12 [3] Archived 2017-09-02 at the Wayback Machine
4 भरतपुर चितवन बाग्मती प्रदेश 280,502 432.95 [4]
5 बिरगंज पर्सा प्रदेश संख्या 2 240,922[6][7][8] 132.07[6] [5]
6 विराटनगर मोरंग कोशी प्रदेश 214,663[6][9][8] 77.00[6] [6] Archived 2017-01-25 at the Wayback Machine

उप-महानगरपालिका सभ[संपादन करीं]

# नाम जिला प्रदेश जनसंख्या (2011) क्षेत्रफल वेबपन्ना
1 जनकपुर धनुषा प्रदेश संख्या 2 159,468 91.97 [7]
2 घोराही दांग प्रदेश संख्या 5 156,164 522.21 [8]
3 हेटौडा मकवानपुर बाग्मती प्रदेश 152,875 261.59 [9]
4 धनगढी कैलाली प्रदेश संख्या 7 147,741 261.75 [10]
5 तुलसीपुर दांग प्रदेश संख्या 5 141,528 384.63 [11]
6 इटहरी सुनसरी कोशी प्रदेश 140,517 93.78 [12]
7 नेपालगंज बांके प्रदेश संख्या 5 138,951 85.94 [13]
8 बुटवल रूपनदेही प्रदेश संख्या 5 138,741 101.61 [14]
9 धरान सुनसरी कोशी प्रदेश 137,705 192.32 [15]
10 कलैया बारा प्रदेश संख्या 2 123,659 108.94 [16]
11 जीतपुर सिमरा बारा प्रदेश संख्या 2 117,496 312.18 [17]

नगरपालिका सभ[संपादन करीं]

क्र.सं प्रदेश जिला नगरपालिका के नाम सभ कुल टिप्पणी
1 कोशी प्रदेश ताप्लेजुंग फुंगलिंग 1
2 कोशी प्रदेश पांचथर फिदिम 1
3 कोशी प्रदेश इलाम इलाम  • सूर्योदय  • माई  • देउमाई 4
4 कोशी प्रदेश झापा मेचीनगर  • दमक  • कांकई  • भद्रपुर  • अर्जुनधारा  • शिवसताक्षी  • गौरादह  • बिर्तामोड 8
5 कोशी प्रदेश संखुवासभा खांदवारी  • चैनपुर  • मादी  • धर्मदेवी  • पाँचखपन 5
6 कोशी प्रदेश भोजपुर भोजपुर  • षडानन्द 2
7 कोशी प्रदेश धनकुटा धनकुटा  • पाख्रीबास  • महालक्ष्मी 3
8 कोशी प्रदेश तेह्रथुम म्यांगलुंग  • लालीगुराँस 2
9 कोशी प्रदेश सुनसरी इनरूवा  • दुहबी  • रामधुनी  • बराह 4
10 कोशी प्रदेश मोरंग बेलवारी  • पथरी शनिश्चरे  • सुन्दर हरैचा  • लेटांग  • रंगेली  • उर्लाबारी  • रतुवामाई  • सुनवर्षि 8
11 कोशी प्रदेश खोटाँग हलेसी तुवाचुंग  • रुपाकोट मझुवागढ़ी 2
12 कोशी प्रदेश ओखलढुंगा सिद्धिचरण 1
13 कोशी प्रदेश सोलुखुम्बु सोलुदूधकुंड 1
14 कोशी प्रदेश उदयपुर त्रियुगा  • कटारी  • चौदंडीगढ़ी  • वेलका 4
15 प्रदेश संख्या 2 सप्तरी राजविराज  • शम्भुनाथ  • कंचनरुप  • डाक्नेश्वरी  • बोदेबरसाईन  • खडक  • सुरूँगा  • हनुमाननगर कंकालिनी  • सप्तकोशी 9
16 प्रदेश संख्या 2 सिराहा सिराहा  • लहान  • मिर्चैया  • गोलबजार  • सुखीपुर  • धनगढ़ीमाई  • कल्याणपुर  • कर्जन्हा 8
17 प्रदेश संख्या 2 महोत्तरी जलेश्वर  • गौशाला  • बर्दिबास  • लोहरपट्टी  • रामगोपालपुर  • मनरा शिसवा  • मटिहानी  • भँगाहा  • बलवा  • औरही 10
18 प्रदेश संख्या 2 सर्लाही मलंगवा  • हरिवन  • लालबंदी  • ईश्वरपुर  • बरहथवा हरिपुर  • हरिपुर्वा  • बलरा  • गोडैटा  • बागमती 10
19 प्रदेश संख्या 2 धनुषा धनुषाधाम  • क्षिरेश्वरनाथ  • गणेशमान चारनाथ  • मिथिला  • सबैला  • नगराइन  • विदेह  • शहीदनगर  • कमला  • मिथिला बिहारी  • हंसपुर 11
20 प्रदेश संख्या 2 रौतहट गौर  • चन्द्रपुर  • गरुडा  • बौधीमाई बृन्दावन  • देवाही गोनाही  • गढीमाई  • गुजरा  • कटहरिया  • माधव नारायण  • मौलापुर  • फतुवा बिजयपुर  • ईशनाथ  • परोहा  • राजपुर  • राजदेवी 16
21 प्रदेश संख्या 2 बारा सिम्रौनगढ  • गढिमाई  • निजगढ  • महागढीमाई  • कोल्हवी  • पचरौता 5
22 प्रदेश संख्या 2 पर्सा पोखरीया  • बहुदरमाई  • पर्सागढी 3
23 बाग्मती प्रदेश दोलखा भिमेश्वर  • जिरी 2
24 बाग्मती प्रदेश रामेछाप रामेछाप  • मन्थली 2
25 बाग्मती प्रदेश सिंधुली कमलामाई  • दुधौली 2
26 बाग्मती प्रदेश काभ्रेपलान्चोक पनौती  • धुलिखेल  • बनेपा  • पांचखाल  • काशीखण्ड  • मण्डनदेउपुर 6
27 बाग्मती प्रदेश नुवाकोट बिदुर  • बेलकोटगढी 2
28 बाग्मती प्रदेश धादिंग नीलकंठ  • धुनीवेंशी 2
29 बाग्मती प्रदेश भक्तपुर भक्तपुर  • मध्यपुर ठिमी  • सूर्यविनायक  • चाँगुनारायण 4
30 बाग्मती प्रदेश सिन्धुपाल्चोक चौतारा  • मेलम्ची  • बाह्रविसे 3
31 बाग्मती प्रदेश काठमांडू कीर्तिपुर  • गोकर्णेश्वर  • दक्षिणकाली  • तारकेश्वर  • शंखरापुर  • चंद्रागिरी  • कागेश्वरी–मनोहरा  • टोखा  • नागार्जुन  • बुढ़ानीलकंठ 10
32 बाग्मती प्रदेश ललितपुर गोदावरी  • महालक्ष्मी 2
33 बाग्मती प्रदेश मकवानपुर थाहा 1
34 बाग्मती प्रदेश चितवन रत्ननगर  • खैरहनी  • माडी  • कालिका  • राप्ती 5
35 बाग्मती प्रदेश रसुआ जिला अनुपलब्ध 0
36 गंडकी प्रदेश गोरखा गोरखा  • पालुंगटार 2
37 गंडकी प्रदेश लमजुंग बेसीसहर  • सुंदरबजार  • राईनास  • मध्यनेपाल 4
38 गंडकी प्रदेश कास्की अनुपलब्ध 0
39 गंडकी प्रदेश तनहुँ व्यास  • शुक्लगण्डकी  • भानु  • भिमाद 4
40 गंडकी प्रदेश स्यांजा पुतलीबजार  • वालिङ  • चापाकोट  • भीरकोट  • गल्यांग 5
41 गण्डकी प्रदेश नवलपुर जिला गैडाकोट  • कावासोती  • देवचुली  • मध्यबिन्दु 4
42 गण्डकी प्रदेश पर्वत कुश्मा  • फलेवास 2
43 गण्डकी प्रदेश बागलुंग बागलुंग  • गल्कोट  • जैमूनी  • ढोरपाटन 4
44 गण्डकी प्रदेश म्याग्दी बेनी 1
45 गण्डकी प्रदेश मनांग अनुपलब्ध 0
46 गण्डकी प्रदेश मुस्तांग अनुपलब्ध 0
47 प्रदेश संख्या 5 गुल्मी रेसुंगा  • मुसिकोट 2
48 प्रदेश संख्या 5 अर्घाखाँची सन्धीखर्क  • शितगंगा  • भूमिकास्थान 3
49 प्रदेश संख्या 5 पाल्पा तानसेन  • रामपुर 2
50 प्रदेश संख्या 5 कपिलवस्तु कपिलवस्तु  • बुद्धभूमि  • शिवराज  • वाणगंगा  • कृष्णनगर  • महराजगंज 6
51 प्रदेश संख्या 5 रुपन्देही सिद्धार्थनगर  • सैनामैना  • लुम्बिनी सांस्कृतिक  • देवदह  • तिलोत्तमा 5
52 प्रदेश संख्या 5 परासी रामग्राम  • सुनवल  • बर्दघाट
53 प्रदेश संख्या 5 रोल्पा रोल्पा 1
54 प्रदेश संख्या 5 प्युठान प्युठान  • स्वर्गद्वारी 2
55 प्रदेश संख्या 5 बांके कोहलपुर 1
56 प्रदेश संख्या 5 बर्दिया गुलरिया  • राजापुर  • मधुबन  • बाँसगढी  • ठाकुरबाबा  • बारबर्दिया 6
57 प्रदेश संख्या 5 दांग लमही 1
58 प्रदेश संख्या 5 पूरबी रुकुम अनुपलब्ध 0
59 कर्णाली प्रदेश पच्छिमी रुकुम मुसीकोट  • चौरजहारी  • आठबिस्कोट 3
60 कर्णाली प्रदेश सल्यान शारदा  • बागचौर  • बनगाड कुपिण्डे 3
61 कर्णाली प्रदेश दैलेख नारायण  • दुल्लु  • चामुण्डा विन्द्रासैनी  • आठबीस 4
62 कर्णाली प्रदेश सुर्खेत वीरेन्द्रनगर  • भेरीगंगा  • गुर्भाकोट  • पंचपुरी  • लेकवेशी 5
63 कर्णाली प्रदेश जुम्ला चंदननाथ 1
64 कर्णाली प्रदेश जाजरकोट छेडागाड  • त्रिवेणी नलगाड  • भेरी 3
65 कर्णाली प्रदेश डोल्पा ठुली भेरी  • त्रिपुरा सुंदरी 2
66 कर्णाली प्रदेश हुम्ला अनुपलब्ध 0
67 कर्णाली प्रदेश कालीकोट खाँडाचक्र  • रास्कोट  • तिला गुफा 3
68 कर्णाली प्रदेश मुगु छायाँनाथ रारा 1
69 प्रदेश संख्या 7 कैलाली गौरीगंगा  • टीकापुर  • गोदावरी  • लम्कीचुहा  • भजनी  • घोडाघोडी 6
70 प्रदेश संख्या 7 बझांग जयपृथ्वी  • बुंगल 2
71 प्रदेश संख्या 7 बाजुरा बडिमालिका  • त्रिवेणी  • बुढीगंगा  • बुढीनन्दा 4
72 प्रदेश संख्या 7 डोटी दिपायल सिलगढी  • शिखर 2
73 प्रदेश संख्या 7 अछाम साँफेबगर  • मंगलसेन  • कमलबजार  • पन्चदेवल विनायक 4
74 प्रदेश संख्या 7 दार्चुला शैल्यशिखर  • महाकाली 2
75 प्रदेश संख्या 7 बैतडी दसरथचन्द  • पाटन  • मेलौली  • पुर्चौडी 4
76 प्रदेश संख्या 7 डडेलधुरा अमरगढी  • परशुराम 2
77 प्रदेश संख्या 7 कंचनपुर भीमदत्त  • पुनर्वास  • बेलौरी  • शुक्लाफाँटा  • महाकाली  • शुक्लाफाँटा  • बेदकोट  • कृष्णपुर 7
नेपाल 77 276

इहो देखल जाय[संपादन करीं]

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. "नेपालका नगरपालिकाहरू". नेपाल सरकार, संघीय मामला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालय.
  2. "Nine local levels added to Province 2". www.thehimalayantimes.com. 19 August 2017. Retrieved 9 September 2018.
  3. "Govt declares 72 new municipalities (with list)". ekantipur.com. Archived from the original on 2015-04-25. Retrieved 2015-06-30.
  4. "Govt declares 72 new municipalities". thehimalayantimes.com. Archived from the original on 2014-11-04. Retrieved 2015-06-30.
  5. 5.0 5.1 5.2 "परिमार्जित कार्यशर्त तथा कार्यविधि (मापदण्ड सहित): स्थानीय तह पुनर्संरचना प्राविधिक सहयोग समितिको परिमार्जित कार्यनिर्देश शर्त (ToR) तथा कार्यविधि" (PDF). www.llrc.gov.np. Border assessment commission of Rural/Urban area, special protected area and autonomous region. Archived from the original (PDF) on 31 August 2018. Retrieved 10 September 2018.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 "स्थानिय तह". Retrieved 20 April 2018.
  7. "Govt prepares to add 9 more local levels in Province 2 http://bit.ly/2vWQipD". eKantipur. Retrieved 23 April 2018. {{cite web}}: External link in |title= (help)
  8. 8.0 8.1 "Population Ward Level 753 Local Unite" (PDF). Central Bureau of Statistics (Nepal). Archived from the original (PDF) on 2018-01-27. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)
  9. "स्थानीय तहहरुको वस्तुगत विवरण २०७४ (Local Level Profile)" (PDF). ddcmorang.gov.np. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (help)