डब्नियम

विकिपीडिया से
(Dubnium से अनुप्रेषित)
Dubnium,  105Db
आम लच्छन (जनरल प्रापर्टी)
नाँव के उच्चारण
द्रब्यमान नंबर268 (most stable isotope)
पीरियाडिक टेबल में Dubnium
Hydrogen हीलियम
लिथियम बेरीलियम बोरॉन कार्बन नाइट्रोजन ऑक्सीजन फ्लोरीन नियॉन
सोडियम मैग्नीशियम अल्मुनिया सिलिकॉन फॉस्फोरस गंधक क्लोरीन आर्गन
पोटैशियम कैल्शियम स्कैंडियम टाइटैनियम वैनेडियम क्रोमियम मैंगनीज लोहा कोबाल्ट निकेल ताँमा जस्ता गैलियम जर्मेनियम आर्सेनिक सेलीनियम ब्रोमीन क्रिप्टन
रुबिडियम स्ट्रॉन्सियम यिट्रियम जिरकोनियम नियोबियम मॉलिब्डेनम टेक्नीशियम रुथेनियम रोडियम पैलेडियम चानी कैडमियम इंडियम टीना एंटिमनी टेल्यूरियम आयोडीन जेनॉन
सीजियम बेरियम लैंथेनम सेरियम प्रासियोडाइमियम नियोडाइमियम प्रोमेथियम समेरियम युरोपियम गैडोलिनियम टर्बियम डिस्प्रोसियम होल्मियम अर्बियम थुलियम यिट्टर्बियम लुटेटियम हाफ्नियम टैंटलम टंगस्टन रेनियम ऑस्मियम इरीडियम प्लैटिनम सोना पारा थैलियम सीसा बिस्मथ पोलोनियम एस्टेटीन रेडान
फ्रंशियम रेडियम एक्टिनियम थोरियम प्रोटैक्टिनियम यूरेनियम नेप्चुनियम प्लुटोनियम अमेरिसियम क्युरियम बर्केलियम कैलिफोर्नियम आइंस्टाइनियम फर्मियम मेंडेलेवियम नोबेलियम लॉरेंशियम रदरफोर्डियम डब्नियम सीबोर्गियम बोरियम (तत्व) हस्सियम मेइट्नेरियम डार्मश्टाटियम रंटगेनियम कॉपरनीशियम निहोनियम फ्लेरोवियम मॉस्कोवियम लिवरमोरियम टेनेसीन ओगानेस्सन
Ta

Db

(Ups)
rutherfordiumdubniumseaborgium
परमाणु नंबर (Z)105
ग्रुपgroup 5
पीरियड7
ब्लॉकd
इलेक्ट्रान कन्फिगरेशन[Rn] 5f14 6d3 7s2 (predicted)[3]
Electrons per shell
2, 8, 18, 32, 32, 11, 2 (predicted)
भौतिक लच्छन
फेज at STPsolid (predicted)[4]
घनत्व (लगभग रू.टे.)29.3 g/cm3 (predicted)[3][5]
परमाणु संबंधी लच्छन
ऑक्सीडेशन स्टेट(+3), (+4), +5[3][5] (parenthesized: prediction)
आयनाइजेशन एनर्जी
  • 1st: 664.8 kJ/mol
  • 2nd: 1546.7 kJ/mol
  • 3rd: 2378.4 kJ/mol
  • (more) (all estimated)[3]
एटॉमिक रेडियसempirical: 139 pm (estimated)[3]
कोवैलेंट रेडियस149 pm (estimated)[6]
अन्य लच्छन
क्रिस्टल स्ट्रक्चरbody-centered cubic (bcc) (predicted)[4]
Body-centered cubic crystal structure for dubnium
सीएएस (CAS) नंबर53850-35-4
इतिहास
नाँव धराइलafter the town of Dubna in Russia
खोजJoint Institute for Nuclear Research (1968)
dubnium के प्रमुख आइसोटोप
Iso­tope Abun­dance Half-life (t1/2) Decay mode Pro­duct
262Db syn 34 s[7][8] 67% α 8.66,
8.45
258Lr
33% SF
263Db syn 27 s[8] 56% SF
41% α 8.36 259Lr
3% ε 263mRf
266Db syn 22 min[8] SF
ε 266Rf
267Db syn 1.2 h[8] SF
268Db syn 29 h[8] SF
ε 268Rf
270Db syn 23.15 h[9] SF
|

डब्नियम (अंग्रेजी: Dubnium; अमेरिकी उच्चारण 'डूब्नियम) एगो सिंथेटिक रासायनिक तत्व हवे। एकर मतलब ई कि एकरा के प्रकृति में अपने आप ना पावल जाला, प्रयोगशाला (लैब) में बनावल जा सके ला। एकर रासायनिक चीन्हा Db हवे।

डब्नियम बहुते रेडियोएक्टिव तत्व हवे आ एकरे सभसे स्थाई आइसोटोप, डब्नियम-268 (268Db) के हाफ-लाइफ बस 28 घंटा के होखे ला। एही कारण एकर गुण आ लच्छन सभ के अध्ययन मुश्किल काम बाटे।

एह तत्व के पहिली बेर खोज के दावा रूसी बैज्ञानिक लोग द्वारा कइल गइल, ज्वाइंट इंस्टीटयूट फॉर न्यूक्लियर रिसर्च (JINR) 1968 में एकरे खोजे के दावा प्रस्तुत कइलस, एकरे बाद लारेंस बर्कले लैबोरेट्री में अमेरिकन टीम एकरे खोजल जाए के दावा 1970 में कइलस। दूनों टीम एकरे खोज पर आपन-आपन दावा करें आ बिना कौनों औपचारिक मान्यता के आपन आपन दिहल नाँव के इस्तेमाल करें। अंत में 1993 में एगो ऑफिशियल इन्वेस्टिगेशन में IUPAC/IUPAP ज्वाइंट वर्किंग पार्टी एह खोज के श्रेय दुनों टीम के देवे के स्वीकार कइलस। एह तत्व के वर्तमान नाँव डब्नियम (dubnium) साल 1997 में डब्ना (Dubna) क़स्बा के नाँव पर रखल गइल जे रूसी लैब JINR के अस्थान रहल।

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. "Dubnium". Merriam-Webster (अंग्रेजी में). Retrieved March 24, 2018.
  2. "Dubnium". Oxford Dictionaries: English. Retrieved March 24, 2018.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 Hoffman, Darleane C.; Lee, Diana M.; Pershina, Valeria (2006). "Transactinides and the future elements". In Morss; Edelstein, Norman M.; Fuger, Jean (eds.). The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (3rd ed.). Dordrecht, The Netherlands: Springer Science+Business Media. ISBN 1-4020-3555-1.
  4. 4.0 4.1 Östlin, A.; Vitos, L. (2011). "First-principles calculation of the structural stability of 6d transition metals". Physical Review B. 84 (11). Bibcode:2011PhRvB..84k3104O. doi:10.1103/PhysRevB.84.113104.
  5. 5.0 5.1 5.2 Fricke, Burkhard (1975). "Superheavy elements: a prediction of their chemical and physical properties". Recent Impact of Physics on Inorganic Chemistry. 21: 89–144. doi:10.1007/BFb0116498. Retrieved 4 October 2013.
  6. Chemical Data. Dubnium - Db, Royal Chemical Society
  7. Münzenberg, G.; Gupta, M. (2011). "Production and Identification of Transactinide Elements": 877. doi:10.1007/978-1-4419-0720-2_19. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 Six New Isotopes of the Superheavy Elements Discovered. Berkeley Lab. News center. October 26, 2010
  9. Oganessian, Yuri Ts.; Abdullin, F. Sh.; Bailey, P. D.; Benker, D. E.; Bennett, M. E.; Dmitriev, S. N.; Ezold, J. G.; Hamilton, J. H.; Henderson, R. A. (2010-04-09). "Synthesis of a New Element with Atomic Number Z=117". Physical Review Letters. American Physical Society. 104 (142502). Bibcode:2010PhRvL.104n2502O. doi:10.1103/PhysRevLett.104.142502. PMID 20481935. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)