रुबिडियम

विकिपीडिया से
Rubidium,  37Rb
आम लच्छन (जनरल प्रापर्टी)
नाँव के उच्चारण/rˈbɪdiəm/ (roo-BID-ee-əm)
रूपरंगgrey white
स्टैंडर्ड परमाणु वजन (Ar, standard)85.4678(3)[1]
पीरियाडिक टेबल में Rubidium
Hydrogen हीलियम
लिथियम बेरीलियम बोरॉन कार्बन नाइट्रोजन ऑक्सीजन फ्लोरीन नियॉन
सोडियम मैग्नीशियम अल्मुनिया सिलिकॉन फॉस्फोरस गंधक क्लोरीन आर्गन
पोटैशियम कैल्शियम स्कैंडियम टाइटैनियम वैनेडियम क्रोमियम मैंगनीज लोहा कोबाल्ट निकेल ताँमा जस्ता गैलियम जर्मेनियम आर्सेनिक सेलीनियम ब्रोमीन क्रिप्टन
रुबिडियम स्ट्रॉन्सियम यिट्रियम जिरकोनियम नियोबियम मॉलिब्डेनम टेक्नीशियम रुथेनियम रोडियम पैलेडियम चानी कैडमियम इंडियम टीना एंटिमनी टेल्यूरियम आयोडीन जेनॉन
सीजियम बेरियम लैंथेनम सेरियम प्रासियोडाइमियम नियोडाइमियम प्रोमेथियम समेरियम युरोपियम गैडोलिनियम टर्बियम डिस्प्रोसियम होल्मियम अर्बियम थुलियम यिट्टर्बियम लुटेटियम हाफ्नियम टैंटलम टंगस्टन रेनियम ऑस्मियम इरीडियम प्लैटिनम सोना पारा थैलियम सीसा बिस्मथ पोलोनियम एस्टेटीन रेडान
फ्रंशियम रेडियम एक्टिनियम थोरियम प्रोटैक्टिनियम यूरेनियम नेप्चुनियम प्लुटोनियम अमेरिसियम क्युरियम बर्केलियम कैलिफोर्नियम आइंस्टाइनियम फर्मियम मेंडेलेवियम नोबेलियम लॉरेंशियम रदरफोर्डियम डब्नियम सीबोर्गियम बोरियम (तत्व) हस्सियम मेइट्नेरियम डार्मश्टाटियम रंटगेनियम कॉपरनीशियम निहोनियम फ्लेरोवियम मॉस्कोवियम लिवरमोरियम टेनेसीन ओगानेस्सन
K

Rb

Cs
kryptonrubidiumstrontium
परमाणु नंबर (Z)37
ग्रुपgroup 1 (alkali metals)
पीरियड5
ब्लॉकs
इलेक्ट्रान कन्फिगरेशन[Kr] 5s1
Electrons per shell
2, 8, 18, 8, 1
भौतिक लच्छन
फेज at STPsolid
पघिलाव ताप312.45 K ​(39.30 °C, ​102.74 °F)
उबाल ताप961 K ​(688 °C, ​1270 °F)
घनत्व (लगभग रू.टे.)1.532 g/cm3
जब लिक्विड होखे ( प.ता.)1.46 g/cm3
ट्रिपल प्वाइंट312.41 K, ​? kPa[2]
क्रिटिकल प्वाइंट2093 K, 16 MPa (extrapolated)[2]
फ्यूजन के एन्थाल्पी2.19 kJ/mol
बास्पीकरण के एन्थाल्पी69 kJ/mol
मोलर हीट कैपसिटी31.060 J/(mol·K)
भाप दाब
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 434 486 552 641 769 958
परमाणु संबंधी लच्छन
ऑक्सीडेशन स्टेट−1, +1 (a strongly basic oxide)
इलेक्ट्रोनिगेटिविटीPauling scale: 0.82
आयनाइजेशन एनर्जी
  • 1st: 403 kJ/mol
  • 2nd: 2632.1 kJ/mol
  • 3rd: 3859.4 kJ/mol
एटॉमिक रेडियसempirical: 248 pm
कोवैलेंट रेडियस220±9 pm
वान डर वाल्स रेडियस303 pm
स्पेक्ट्रल रेंज में रंग के लाइन सभ
स्पेक्ट्रल लाइन
अन्य लच्छन
क्रिस्टल स्ट्रक्चरbody-centered cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for rubidium
Speed of sound thin rod1300 m/s (at 20 °C)
थर्मल ऍक्सपैंशन90 µm/(m·K)[3] (at r.t.)
थर्मल कंडक्टिविटी58.2 W/(m·K)
इलेक्ट्रिकल रेजिस्टिविटी128 nΩ·m (at 20 °C)
चुंबकी क्रमparamagnetic[4]
यंग्स माड्युलस2.4 GPa
बल्क माड्युलस2.5 GPa
मोहो हार्डनेस0.3
ब्रिनेल हार्डनेस0.216 MPa
सीएएस (CAS) नंबर7440-17-7
इतिहास
खोजRobert Bunsen and Gustav Kirchhoff (1861)
पहिला आइसोलेशनGeorge de Hevesy
rubidium के प्रमुख आइसोटोप
Iso­tope Abun­dance Half-life (t1/2) Decay mode Pro­duct
83Rb syn 86.2 d ε 83Kr
γ 0.52, 0.53,
0.55
84Rb syn 32.9 d ε 84Kr
β+ 1.66, 0.78 84Kr
γ 0.881
β 0.892 84Sr
85Rb 72.17% 85Rb is stable with 48 neutrons
86Rb syn 18.65 d β 1.775 86Sr
γ 1.0767
87Rb 27.83% 4.9×1010 y β 0.283 87Sr
|

रुबिडियम (अंग्रेजी: Rubidium) एक ठो रासायनिक तत्व बाटे जवना के चीन्हा Rb बा आ परमाणु संख्या 37 बाटे। ई चानी के रंग के चमकीला सफ़ेद आ नरम धातु बाटे जवन एल्कलाई धातु के समूह में आवेला। ई बहुत क्रियाशील तत्व हवे। प्रकृति में ई दू गो आइसोटोप के एक साथ एकट्ठा रूप में पावल जाला जेवना में 72% हिस्सा 85Rb के होला जेवन स्थाई होला आ बाकी हिस्सा 87Rb के होला जवन बहुत रेडियोएक्टिव होला आ एकर हाफ लाइफ 49 बिलियन बरिस बा जवन ब्रहमांड के अनुमानित आयु के तीन गुना बाटे।

इहो देखल जाय[संपादन करीं]

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)
  2. 2.0 2.1 Haynes, William M., ed. (2011). CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. p. 4.122. ISBN 1439855110.
  3. http://www.owlnet.rice.edu/~msci301/ThermalExpansion.pdf
  4. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., ed. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
  5. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights