लोहा

विकिपीडिया से
Iron,  26Fe
Pure iron chips with a high purity iron cube
आम लच्छन (जनरल प्रापर्टी)
रूपरंगlustrous metallic with a grayish tinge
स्टैंडर्ड परमाणु वजन (Ar, standard)55.845(2)[1]
पीरियाडिक टेबल में Iron
Hydrogen हीलियम
लिथियम बेरीलियम बोरॉन कार्बन नाइट्रोजन ऑक्सीजन फ्लोरीन नियॉन
सोडियम मैग्नीशियम अल्मुनिया सिलिकॉन फॉस्फोरस गंधक क्लोरीन आर्गन
पोटैशियम कैल्शियम स्कैंडियम टाइटैनियम वैनेडियम क्रोमियम मैंगनीज लोहा कोबाल्ट निकेल ताँमा जस्ता गैलियम जर्मेनियम आर्सेनिक सेलीनियम ब्रोमीन क्रिप्टन
रुबिडियम स्ट्रॉन्सियम यिट्रियम जिरकोनियम नियोबियम मॉलिब्डेनम टेक्नीशियम रुथेनियम रोडियम पैलेडियम चानी कैडमियम इंडियम टीना एंटिमनी टेल्यूरियम आयोडीन जेनॉन
सीजियम बेरियम लैंथेनम सेरियम प्रासियोडाइमियम नियोडाइमियम प्रोमेथियम समेरियम युरोपियम गैडोलिनियम टर्बियम डिस्प्रोसियम होल्मियम अर्बियम थुलियम यिट्टर्बियम लुटेटियम हाफ्नियम टैंटलम टंगस्टन रेनियम ऑस्मियम इरीडियम प्लैटिनम सोना पारा थैलियम सीसा बिस्मथ पोलोनियम एस्टेटीन रेडान
फ्रंशियम रेडियम एक्टिनियम थोरियम प्रोटैक्टिनियम यूरेनियम नेप्चुनियम प्लुटोनियम अमेरिसियम क्युरियम बर्केलियम कैलिफोर्नियम आइंस्टाइनियम फर्मियम मेंडेलेवियम नोबेलियम लॉरेंशियम रदरफोर्डियम डब्नियम सीबोर्गियम बोरियम (तत्व) हस्सियम मेइट्नेरियम डार्मश्टाटियम रंटगेनियम कॉपरनीशियम निहोनियम फ्लेरोवियम मॉस्कोवियम लिवरमोरियम टेनेसीन ओगानेस्सन


Fe

Ru
manganeseironcobalt
परमाणु नंबर (Z)26
ग्रुपgroup 8
पीरियड4
ब्लॉकd
इलेक्ट्रान कन्फिगरेशन[Ar] 3d6 4s2
Electrons per shell
2, 8, 14, 2
भौतिक लच्छन
फेज at STPsolid
पघिलाव ताप1811 K ​(1538 °C, ​2800 °F)
उबाल ताप3134 K ​(2862 °C, ​5182 °F)
घनत्व (लगभग रू.टे.)7.874 g/cm3
जब लिक्विड होखे ( प.ता.)6.98 g/cm3
फ्यूजन के एन्थाल्पी13.81 kJ/mol
बास्पीकरण के एन्थाल्पी340 kJ/mol
मोलर हीट कैपसिटी25.10 J/(mol·K)
भाप दाब
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1728 1890 2091 2346 2679 3132
परमाणु संबंधी लच्छन
ऑक्सीडेशन स्टेट−4, −2, −1, +1,[2] +2, +3, +4, +5,[3] +6, +7[4] (an amphoteric oxide)
इलेक्ट्रोनिगेटिविटीPauling scale: 1.83
आयनाइजेशन एनर्जी
  • 1st: 762.5 kJ/mol
  • 2nd: 1561.9 kJ/mol
  • 3rd: 2957 kJ/mol
  • (more)
एटॉमिक रेडियसempirical: 126 pm
कोवैलेंट रेडियसLow spin: 132±3 pm
High spin: 152±6 pm
स्पेक्ट्रल रेंज में रंग के लाइन सभ
स्पेक्ट्रल लाइन
अन्य लच्छन
क्रिस्टल स्ट्रक्चरbody-centered cubic (bcc)
Body-centered cubic crystal structure for iron

a=286.65 pm
क्रिस्टल स्ट्रक्चरface-centered cubic (fcc)
Face-centered cubic crystal structure for iron

between 1185–1667 K
Speed of sound thin rod5120 m/s (at r.t.) (electrolytic)
थर्मल ऍक्सपैंशन11.8 µm/(m·K) (at 25 °C)
थर्मल कंडक्टिविटी80.4 W/(m·K)
इलेक्ट्रिकल रेजिस्टिविटी96.1 nΩ·m (at 20 °C)
क्यूरी ताप1043 K
चुंबकी क्रमferromagnetic
यंग्स माड्युलस211 GPa
शियर माड्युलस82 GPa
बल्क माड्युलस170 GPa
पोइसंस रेशियो0.29
मोहो हार्डनेस4
वाइकर्स हार्डनेस608 MPa
ब्रिनेल हार्डनेस200–1180 MPa
सीएएस (CAS) नंबर7439-89-6
इतिहास
खोजbefore 5000 BC
iron के प्रमुख आइसोटोप
Iso­tope Abun­dance Half-life (t1/2) Decay mode Pro­duct
54Fe 5.8% >3.1×1022 y (β+β+) 0.6800 54Cr
55Fe syn 2.73 y ε 0.231 55Mn
56Fe 91.72% 56Fe is stable with 30 neutrons
57Fe 2.2% 57Fe is stable with 31 neutrons
58Fe 0.28% 58Fe is stable with 32 neutrons
59Fe syn 44.503 d β 1.565 59Co
60Fe syn 2.6×106 y β 3.978 60Co
Decay modes in parentheses are predicted, but have not yet been observed
|

लोहा (अंग्रेजी: Iron (आयरन/आइरन); लैटिन आ बैज्ञानिक नाँव: Ferrum (फ़ेरम)) एगो रासायनिक तत्व बाटे जेकर रासायनिक चीन्हा Fe हवे। ई प्राकृतिक रूप से पावल जाए वाला तत्व हवे आ एगो बहुउपयोगी धातु हवे जे मानव द्वारा बहुत पुराना समै से इस्तमाल कइल जा रहल बा।


लोहार

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)
  2. Ram, R. S.; Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g4Δ-a4Δ system of FeCl" (PDF). Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X. {{cite journal}}: Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (help)
  3. Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of Six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60. doi:10.1002/zaac.19824910109.
  4. Lu, J.; Jian, J.; Huang, W.; Lin, H.; Li, J; Zhou, M. (2016). "Experimental and theoretical identification of the Fe(VII) oxidation state in FeO4−". Physical Chemistry Chemical Physics. 18: 31125. Bibcode:2016PCCP...1831125L. doi:10.1039/C6CP06753K.
  5. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
  6. Ram, R. S. and Bernath, P. F. (2003). "Fourier transform emission spectroscopy of the g4Δ-a4Δ system of FeCl" (PDF). Journal of Molecular Spectroscopy. 221 (2): 261. Bibcode:2003JMoSp.221..261R. doi:10.1016/S0022-2852(03)00225-X.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  7. Demazeau, G.; Buffat, B.; Pouchard, M.; Hagenmuller, P. (1982). "Recent developments in the field of high oxidation states of transition elements in oxides stabilization of Six-coordinated Iron(V)". Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie. 491: 60. doi:10.1002/zaac.19824910109.