Jump to content

टेम्पलेट:Infobox hafnium

विकिपीडिया से
Hafnium,  72Hf
आम लच्छन (जनरल प्रापर्टी)
नाँव के उच्चारण/ˈhæfniəm/ (HAF-nee-əm)
रूपरंगsteel gray
स्टैंडर्ड परमाणु वजन (Ar, standard)178.49(2)[1]
पीरियाडिक टेबल में Hafnium
Hydrogen हीलियम
लिथियम बेरीलियम बोरॉन कार्बन नाइट्रोजन ऑक्सीजन फ्लोरीन नियॉन
सोडियम मैग्नीशियम अल्मुनिया सिलिकॉन फॉस्फोरस गंधक क्लोरीन आर्गन
पोटैशियम कैल्शियम स्कैंडियम टाइटैनियम वैनेडियम क्रोमियम मैंगनीज लोहा कोबाल्ट निकेल ताँमा जस्ता गैलियम जर्मेनियम आर्सेनिक सेलीनियम ब्रोमीन क्रिप्टन
रुबिडियम स्ट्रॉन्सियम यिट्रियम जिरकोनियम नियोबियम मॉलिब्डेनम टेक्नीशियम रुथेनियम रोडियम पैलेडियम चानी कैडमियम इंडियम टीना एंटिमनी टेल्यूरियम आयोडीन जेनॉन
सीजियम बेरियम लैंथेनम सेरियम प्रासियोडाइमियम नियोडाइमियम प्रोमेथियम समेरियम युरोपियम गैडोलिनियम टर्बियम डिस्प्रोसियम होल्मियम अर्बियम थुलियम यिट्टर्बियम लुटेटियम हाफ्नियम टैंटलम टंगस्टन रेनियम ऑस्मियम इरीडियम प्लैटिनम सोना पारा थैलियम सीसा बिस्मथ पोलोनियम एस्टेटीन रेडान
फ्रंशियम रेडियम एक्टिनियम थोरियम प्रोटैक्टिनियम यूरेनियम नेप्चुनियम प्लुटोनियम अमेरिसियम क्युरियम बर्केलियम कैलिफोर्नियम आइंस्टाइनियम फर्मियम मेंडेलेवियम नोबेलियम लॉरेंशियम रदरफोर्डियम डब्नियम सीबोर्गियम बोरियम (तत्व) हस्सियम मेइट्नेरियम डार्मश्टाटियम रंटगेनियम कॉपरनीशियम निहोनियम फ्लेरोवियम मॉस्कोवियम लिवरमोरियम टेनेसीन ओगानेस्सन
Zr

Hf

Rf
lutetiumhafniumtantalum
परमाणु नंबर (Z)72
ग्रुपgroup 4
पीरियड6
ब्लॉकd
इलेक्ट्रान कन्फिगरेशन[Xe] 4f14 5d2 6s2
Electrons per shell
2, 8, 18, 32, 10, 2
भौतिक लच्छन
फेज at STPsolid
पघिलाव ताप2506 K ​(2233 °C, ​4051 °F)
उबाल ताप4876 K ​(4603 °C, ​8317 °F)
घनत्व (लगभग रू.टे.)13.31 g/cm3
जब लिक्विड होखे ( प.ता.)12 g/cm3
फ्यूजन के एन्थाल्पी27.2 kJ/mol
बास्पीकरण के एन्थाल्पी648 kJ/mol
मोलर हीट कैपसिटी25.73 J/(mol·K)
भाप दाब
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 2689 2954 3277 3679 4194 4876
परमाणु संबंधी लच्छन
ऑक्सीडेशन स्टेट−2, +1, +2, +3, +4 (an amphoteric oxide)
इलेक्ट्रोनिगेटिविटीPauling scale: 1.3
आयनाइजेशन एनर्जी
  • 1st: 658.5 kJ/mol
  • 2nd: 1440 kJ/mol
  • 3rd: 2250 kJ/mol
एटॉमिक रेडियसempirical: 159 pm
कोवैलेंट रेडियस175±10 pm
स्पेक्ट्रल रेंज में रंग के लाइन सभ
स्पेक्ट्रल लाइन
अन्य लच्छन
क्रिस्टल स्ट्रक्चरhexagonal close-packed (hcp)
Hexagonal close packed crystal structure for hafnium
Speed of sound thin rod3010 m/s (at 20 °C)
थर्मल ऍक्सपैंशन5.9 µm/(m·K) (at 25 °C)
थर्मल कंडक्टिविटी23.0 W/(m·K)
इलेक्ट्रिकल रेजिस्टिविटी331 nΩ·m (at 20 °C)
चुंबकी क्रमparamagnetic[2]
यंग्स माड्युलस78 GPa
शियर माड्युलस30 GPa
बल्क माड्युलस110 GPa
पोइसंस रेशियो0.37
मोहो हार्डनेस5.5
वाइकर्स हार्डनेस1520–2060 MPa
ब्रिनेल हार्डनेस1450–2100 MPa
सीएएस (CAS) नंबर7440-58-6
इतिहास
नाँव धराइलafter Hafnia. Latin for: Copenhagen, where it was discovered
प्रेडिक्ट भइलDmitri Mendeleev (1869)
खोज आ पहिला बिलगावDirk Coster and George de Hevesy (1922)
hafnium के प्रमुख आइसोटोप
Iso­tope Abun­dance Half-life (t1/2) Decay mode Pro­duct
172Hf syn 1.87 y ε 0.350 172Lu
174Hf 0.162% 2×1015 y α 2.495 170Yb
176Hf 5.206% (α) 2.2550 172Yb
177Hf 18.606% (α) 2.2449 173Yb
178Hf 27.297% (α) 2.0832 174Yb
178m2Hf syn 31 y IT 2.446 178Hf
179Hf 13.629% (α) 1.8065 175Yb
180Hf 35.1% (α) 1.2828 176Yb
182Hf trace 8.9×106 y β 0.373 182Ta
Decay modes in parentheses are predicted, but have not yet been observed
|

References

  1. Meija, J.; Coplen, T. B. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry. 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (help)
  2. Lide, D. R., ed. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86th ed.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
  3. Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights