सीरीस (बउना गरह)

विकिपीडिया से
(सेरेस (बौना ग्रह) से अनुप्रेषित)
सीरीस ⚳
डॉन अंतरिक्षयान के लीहल चित्र[a]
खोज[1]
खोजकर्ताज्युसेप्पी पियाज्जी
खोज के तिथी1 जनवरी 1801
नाँव
नाँवसीरीस
उच्चारण/ˈsɪərz/
नाँव मूल
Cerēs
दूसर नाँव
A899 OF; 1943 XB
छोट-ग्रह श्रेणी
बौना ग्रह
एस्टेरॉइड बेल्ट
बिसेषणCererian /sɪˈrɪəriən/,
rarely Cererean /sɛrɪˈrən/[2]
परिकरमा कक्षा बिसेसता[4]
ऍपक 2014-Dec-09
(JD 2,457,000.5)
अपसौर2.9773 AU
(445,410,000 km)
उपसौर2.5577 AU
(382,620,000 km)
सेमी-मेजर एक्सिस
2.7675 AU
(414,010,000 km)
इस्सेंट्रीसिटी0.075823
4.60 yr
1,681.63 d
466.6 d
1.278 yr
17.905 किमी/से
औसत एनामली
95.9891°
ऑर्बिटल झुकाव10.593° to ecliptic
9.20° to invariable plane[3]
उदय संपात के देशांतर
80.3293°
72.5220°
प्रॉपर ऑर्बिटल एलिमेंट[5]
2.7670962 AU
0.1161977
प्रॉपर झुकाव
9.6474122°
प्रॉपर औसत मोशन
78.193318 deg / yr
4.60397 सा
(1681.601 दि)
उपसौर के अयनचलन
54.070272 arcsec / सा
उदय संपात के अयन चलन
−59.170034 आर्कसेक / सा
भौतिक लच्छन
डाइमेंशन(965.2 961.2
× 891.2) ± 2.0 km[6]
औसत रेडियस
473 km[6]
सतह क्षेत्रफल
2,770,000 km2[7]
आयतन421,000,000 km3[7]
द्रब्यमान(9.393±0.005)×1020 किg[6]
0.00015 Earths
0.0128 Moons
औसत घनत्व
2.161±0.009 g/cm3[8]
Ελληνικά: .939
m/s2[7]
0.029 g
इनर्शिया फैक्टर के मूमेंट
0.37[9][b] (estimate)
0.51 km/s[7]
साइडेरियल घुमरी काल
0.3781 d
9.074170±0.000002 h[10]
बिसुवतरेखी घुमरी बेग
92.61 m/s[7]
एक्सिस के झुकाव
[11]
उत्तरीध्रुव दहिना असेंशन
291.42744°[12]
उत्तरीध्रुव डिक्लाइनेशन
66.764°[11]
अल्बेडो0.090±0.0033 (V-band geometric)[13]
सतही ताप. मिनि. औस. अधि.
Kelvin ≈ 168 K[17] 235 K[18]
स्पेक्ट्रल प्रकार
C[14]
6.64[15] to 9.34[16]
एब्सोल्यूट मैग्नीट्यूड (H)]]
3.36±0.02[13]
कोणीय ब्यास
0.854″ to 0.339″

सीरीस चाहे सेरेस (प्रतीक: ⚳)[19] हमनि के सौर मंडल के झुद्रगरह घेरा में एगो बौना ग्रह बा। एकर व्यास लगभग 950[20] किमी बा आ ई आपने गुरूत्वाकर्षक खिचाव से गोल हो गइल बा। ई सौर मंडल के तेंतीसवा सभसे बड़ चिज हऽ। पत्थर आउर बरफ के बनल, सीरीस झुद्रगरह घेरा के एक तिहांई वजन अपना भीरि रखेला। पृथ्वी पऽ से एकर सापेक्ष कांतीमान 6.7 से 9.3 के बीच में रहेला,एह चलते जवन दिन ई सभसे जादे चमकेला ओहु दिन पृथ्वी पऽ से ना लउकेला।[21]

सीरीस के खोज ज्युसेप्पी पियाज्जी 1 जनवरी 1801 के कइले रहन। एकर खोज ग्रह के रूप में भइल रहे लेकिन 1850 के दशक में जब एकर परिक्रमा घेरा में आऊर भी चीज मिलल तऽ एकरा क्षुद्रग्रह के श्रेणी में डाल दिहल गइल।

सीरीस के भीतर के हिस्सा पथरीला बा आऊर बीच के हिस्सा बरफ के बनल बा, मानल जाला की बरफ के परत के नीचे महासागर के अवशेष हो सकेला।[22][23] शायद बहरी सतह बरफ,पानी आ कुछ खनिज से बनल बा।जनवरी 2014 में सीरीस के सतह पऽ से भाप निकलत पावल गइल, जवन अजीब बात रहे।[24]

नासा के अंतरिक्ष यान डॉन हेकर कक्ष मे ६ मार्च २०१५ के ढूकल रहे।[25][26][27]जब डॉन सीरीस भिरि चहुपल तऽ होकर छबी नासा के भेटाईल आउर ओहमें सतह प गहीडा लउकल।

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. Schmadel, Lutz (2003). Dictionary of minor planet names (5th ed.). Germany: Springer. p. 15. ISBN 978-3-540-00238-3.
  2. सिमपसन, D. P. (1979). Cassell's Latin Dictionary (5th ed.). London: Cassell Ltd. p. 883. ISBN 978-0-304-52257-6.
  3. "The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter". 3 अप्रैल 2009. Archived from the original on 14 May 2009. Retrieved 10 April 2009. (produced with Solex 10 Archived 24 मई 2015 at the Wayback Machine written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  4. "1 Ceres". JPL Small-Body Database Browser. Archived from the original on 4 अगस्त 2012. Retrieved 8 January 2015.
  5. "AstDyS-2 Ceres Synthetic Proper Orbital Elements". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Archived from the original on 5 अक्टूबर 2011. Retrieved 1 अक्टूबर 2011.
  6. 6.0 6.1 6.2 "05. Dawn Explores Ceres Results from the Survey Orbit" (PDF). Archived from the original (PDF) on 5 सितंबर 2015.
  7. 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 Calculated based on the known parameters
  8. उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Lakdawalla1112
  9. 9.0 9.1 उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Park2016
  10. Chamberlain, Matthew A.; Sykes, Mark V.; Esquerdo, Gilbert A. (2007). "Ceres lightcurve analysis – Period determination". Icarus. 188 (2): 451–456. Bibcode:2007Icar..188..451C. doi:10.1016/j.icarus.2006.11.025.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  11. 11.0 11.1 "Asteroid Ceres P_constants (PcK) SPICE kernel file". Retrieved 5 November 2015.
  12. "The Ceres gravity field, spin pole, rotation period and orbit from the Dawn radiometric tracking and optical data". Icarus. doi:10.1016/j.icarus.2017.08.005.
  13. 13.0 13.1 उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Li2006
  14. उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Rivkin2006
  15. उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Pasachoff1983
  16. APmag and AngSize generated with Horizons(Ephemeris: Observer Table: Quantities = 9,13,20,29) Archived 2021-02-04 at the Wayback Machine
  17. Angelo, Joseph A., Jr (2006). Encyclopedia of Space and Astronomy. New York: Infobase. p. 122. ISBN 0-8160-5330-8.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  18. उद्धरण खराबी:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Saint-Pe1993
  19. JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Retrieved 2022-01-19.
  20. डॉन एक्सप्लोरिंग सीरीस
  21. https://theskylive.com/ceres-info
  22. McCord, T. B.; Sotin, C. (21 May 2005). "Ceres: Evolution and current state". Journal of Geophysical Research: Planets. 110 (E5): E05009.Bibcode:2005JGRE..110.5009M.doi: 10.1029/2004JE002244. Retrieved7 मार्च 2015.[1]
  23. O'Brien, D. P.; Travis, B. J.; Feldman, W. C.; Sykes, M. V.; Schenk, P. M.; Marchi, S.; Russell, C. T.; Raymond, C. A. (मार्च 2015). "The Potential for Volcanism on Ceres due to Crustal Thickening and Pressurization of a Subsurface Ocean" (PDF). 46th Lunar and Planetary Science Conference. p. 2831. Retrieved 1 मार्च 2015.
  24. नासा के विज्ञान समाचार: Water Detected on Dwarf Planet Ceres, by Production editor: Dr. Tony Phillips | Credit: Science@NASA (22 January 2014)
  25. Landau, Elizabeth; Brown, Dwayne (6 March 2015). "NASA Spacecraft Becomes First to Orbit a Dwarf Planet". Jet Propulsion Laboratory. Retrieved 6 March 2015.
  26. "Dawn Spacecraft Begins Approach to Dwarf Planet Ceres". NASA. Retrieved 29 December 2014.
  27. Rayman, Marc (6 March 2015). "Dawn Journal: Ceres Orbit Insertion!". The Planetary Society. Retrieved 6 March 2015.


उद्धरण खराबी:<ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found