भरतपुर
- REDIRECT en:Template:Infobox settlement
भरतपुर( Bharatpur, Nepal) मध्यदक्षीण नेपाल के नारायणी अञ्चल का चितवन जिल्लामे रहल एक नेपालको सहर ह। इस ठाउंमा १९९२२ घर बाटे। इस शहर नेपालके मध्यदक्षीणीभागमे रहल चितवन उपत्यका के चितवन जिल्लामा पडला । भरतपुर चितवन जिल्लाका सदरमुकाम भि ह । भरतपुर नेपालके शहरो मे काठमाण्डौ,पोखरा,ललीतपुर,विराटनगर,विरगंज र धरान केपिछे देशका सातौवा वडा शहर ह, यकर जनसंख्या १२५,३४५ (अनुमानीत २००५)रहलेबा । यि शहर नारायणी नदी के किनार व रापती नदी को नजदीक रहलेबा ।
य सहर मध्यनेपाल का एक प्रमुख वाणीज्य केन्द्र, शिक्षा और श्वास्थ का केन्द्र ह । भरतपुर नेपाल का सबसे महत्वपुर्ण ट्रास्पोर्टेसन जक्सन ह । यि नेपालके सवसे लाम्वा महेन्द्र राजमार्ग का पुर्व, पस्चीमको केन्द्र मा बैठलेबा , साथ काठमाण्डौ व पोखराको देसके वांकी भागसँग जोडेवाल साहाएक राजमार्गका भि केन्द्र भरतपुर हि ह । करिब २५ वर्ष पहले स्थापीत होखल यि नयां सहर द्रुतगतीके साथ सहरीकरण बढगइलबा । भरतपुरका मुख्य वाणीज्य केन्द्र नारयणगढ ह व मुख्य प्रशासनीक क्षेत्र दिपेन्द्रनगर ह अन्य वाणीज्यकेन्द्र हाकीमचोक,भोजाड तथा हाइट मानलजाला । भरतपुर नेपालके पुर्व पस्चीम (महेन्द्रराजमार्ग ) व उत्तर दक्षिण साहायक राजमार्गका केन्द्र विन्दुमा अवस्थीत बा । यि नेपालका प्रमुख शैक्षीक तथा श्वास्थकेन्द्र ह ।
भरतपुर नेपालका सबसे बडहन लाइभस्टक प्रोड्युसर ह । याँहा उत्पादीत मुर्गा,मुर्गाका डिम्मे, तथा लाइभस्टक इन्टडस्ट्री का सहयोगी उत्पादन जैसन मुर्गाके डिमेका क्रेट,मुर्गाका वच्चा, दाना पुरा देसभर याँहा बाट पठायाजाला, अन्य उत्पादनमे मह (हनी), फ्लोरीकल्चर , च्याउ,(मसरूम) फार्मीङ भेजी टेवल फार्मीङ का साथ सहर को वाहीरी भागमे धान,मकै,गँहु जैसे खेती करलगैल बा । । याहाँ का मेन इन्डस्ट्री टुरीजम ह साथ, साथ सर्वीस इन्ड्स्ट्री भि जल्दी इमर्जीङ भइलबा ।
सामग्री
यातायात सन्चार[संपादन]
भरतपुरमे इमेल इन्टरनेट से एस टि डी, आइ एस डि, लोकल फोन, पोष्टपेड मोवाइल, प्रीपेड मोवाइल लगयात सब प्रकारका आधुनीक संचार सुविधा उपलब्ध बा । याँहा तिन ठि एफ एम, सिर्नजी, कालीका र हाम्रो संचालीत बाने, दुइ ठि बेसो व चितवन जैसे स्थानीय टेलीभिजन संचालीत बाटे ।दुइ बडा राजमार्ग व सारा देशका केन्द्र होइलेसे याँहा से मुलुकके हरेक भागमे जान के लिए बस माइक्रो बस रेन्ट कार, ट्याक्सी, लगायत लम्वी दुरीके यातायात साधन उपलब्ध बाटे । इन्टर सिटी या स्थानीय सावारीके खातिर ट्याक्सी,रेन्टकार, अटोरीक्सा व रिक्सा उपलब्ध बाने, राष्ट्रय निकुन्ज प्रवेसद्धार रत्ननगर बाट से सोराहा तक घोडेके खिच्नेवाला एक्का भि चढके मिलला । भरतपुर विमानस्थल सिटी सेन्टरमे बा यदी विमानस्थल नजदिकमे होटल चाही तब रोएल सेन्चुरी, आइलेण्ड जंगल रिर्सोट, गोल्वल जैसन होटल वहीनजदिक बाने । नाचाही त निकुन्ज किनार या नारायणी नदी किनार मे बहुतसे टुरीस्ट क्लास होटल मिल जाइहै ।
भरतपुर पर्यटन[संपादन]
भरतपुर नेपालके सबसे पुराना व विश्व संपदामे सुचिकृत चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज का प्रवेस द्धार ह । भरतपुर एअरपोर्ट से काठमाण्डौ व पोखरा विमानस्थलके संग रेगुलर एअर सर्भिस उपलब्ध बा । एकसातामे २१ से पच्चीस तक फ्लाइट काठमाण्डौ जाले । हरेक प्रकार का बस, कार का सर्वीस भरतपुरको देशका हरेक भागसंग जोडेले। चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज वानहर्न राइनो, शाही वंगाल वाघ, मगरगोही, घडियालगोही, हात्ती, विभिन्न किषीम का मृग, व जलचरका खातिर प्रशिध्द बाटे । भरतपुर सिटी अन्दर या निकुन्ज के किनारमे हरेक प्रकारका होटल पर्यटक को स्वागत करेले याँहाके पुराना मेघौली एअरपोर्टमे एलीफेन्ट पोलोका वर्ल्ड कप खेल होवेला साथमे निकुन्जका एक प्रमुख द्धार सोराहमे हात्ती व घोडदौड का प्रतीयोगीता होवेला । साथमे नारायणी व राप्ती नदीमे जल यात्रा सनसेट भ्यु का अरू आकर्षण बटले बाटे। साथ, साथ हाल यंहासे चितवन हिल ट्रैक का ट्रेकीङ रूट पनीचलाइल गैलबा ।
सेवा उध्योग[संपादन]
भरतपुर मे कोकोकोला, सानमिगल वियर जैसन दुइचारठि मल्टीनेसनल उध्योग का साथै छोट बडहन दुसरे उध्योग भि बाटे, बाकीर यि सहर मुख्यतया सेवा उध्योग मे प्रशिद्धी कमाउते गइलबा । यांहाका कलेजमे विधार्थी खालि नेपाल से नही भारत र श्रीलंका से भि आवेले । यि विधार्थी खास कर मेडीकल साइन्स र पसु बिज्ञान पढकखातिर आवेल करेने । उच्च शिक्षका खातिर दुर दुर से आवे उ विर्धाथी याँका मुख्य ग्राहक काहजाला । साथै यंहा रहेल अस्पतालोमे आइल विमार व उनके सम्बन्धी भि यिस सहरके प्रमुख ग्राह हले । वैसेही भरतपुर पडोसी अन्चल तथा जिल्लोको खातीर निर्माण सामाग्री तथा खाध्य सामग्री समेत पैठारी करेला।
भरतपुरक्षेत्रका मुख्य क्यामपस इस प्रकार बाटे ।
१, कृषी तथा पसु विज्ञान अध्यान संस्थान यि नेपालमे कृषी तथा पसु विज्ञान अध्यान के खातिर त्रिभुवन विश्वविध्यालय अन्तर्गतकका केन्द्रीय अध्यान संस्थान ह इसके साहायक क्यामपस लम्जुगङके सुन्दरबजार व भैरहवाको पक्लीहवाम मे बाने। हाल हेटौडा व पोखरामा रहेल बन विज्ञान अध्यान संस्थान के क्यमपसको इसीमे मिलवाके नेपल कृषी,पसु तथा बन विश्वविध्यालय बनावेके प्रयास चललबा । http://www.iaasrampur.edu.np/
२, वीरेन्द्र बहुमुखी क्याम्पस यि भरतपुरका सबैसे पुराना क्याम्पस ह इसमे विज्ञान मानविकी तथा व्यवस्थापनमे स्नातकोतर तथा स्नातक तककी अध्यायन होत करला भरतपुर हाइटमे रहल इस क्याम्पसका स्नातकोत्तर भवन बाइपास सडकमे बनावल गैल भवनमे चलता । यि क्याम्पस त्रिभुवन विश्वविध्यालयका आंगीक क्यामपस बा ।
३, बालकुमारी बहुमुखी क्यामपस त्रिभुवन विश्वविध्यालयका संबन्धन रहल यि सामुदायीक क्यामपस नारायणगढके क्याम्पाचौरमे बा यांहा मानविकी तथा व्यवस्थापनमे स्नातकोतर तथा स्नातक तकका अध्यायन होवेला ।
४, सप्तगण्डकी बहुमुखी क्याम्पस त्रिभुवन विश्वविध्यालयको संबन्धन रहेल यि दुसरा सामुदायीक क्यामपस भरतपुर जनरल अस्पतालकके नजदीक बनलबा यांहा मानविकी तथा व्यवस्थापनमे स्नातकोतर तथा स्नातक तकका अध्यायन होवेला ।
५, भरतपुर कलेज अफ मेडीकल साइन्स यि भरतपुरका पहिला ह यि मेडीकल कलेज २०५० सालमा स्थापीत भइल रहल । http://www.cmsnepal.edu.np/pages/aboutinst.htm
६, भरतपुर पाइलट ट्रेनीङ स्कुल नेपालको पहिलो निजीक्षेत्र बाट संचालीत (सरकारी नेपाली सेनाले संचालन गरीरहेको पाइलट ट्रेनीघ स्कुलहो ) पाइलट ट्रेनीङ स्कुल हो र यसको बेस भरतपुर विमास्थल हो http://www.shivaniair.com/
७, चितवन मेडीकल कलेजयो नव स्थापीत मेडीकल कलेज हो http://www.cmc.edu.np
८ चितवन साइन्स कलेजयो बिज्ञानका बिर्धाथी माझ निजी क्षेत्रको यो बिज्ञान कलेज लोकप्रीय रहेको छ ।
९, मैया देवी कन्या क्याम्पसयो भरतपुरको पहिलो कन्या माहाबिधालय हो ।
१० भरतपुर नर्सिङ क्याम्पस नेपालकै पुरानो नर्सिङ क्याम्पस मध्यको यो नर्सीङ क्याम्पस भरतपुर अस्पताल को हाता भित्र संचालीत छ ।
११, प्रेसीडेन्सी कलेज
१२, एपेक्स एकेडेमी (क्षेत्रपुर)
१३, चितवन पोलीटेक्नीक क्यामपस
१४, जेभीएर कलेज बेलचोक
१५, अर्किड साइन्स कलेज
१६ शहिद क्याम्पस टांडी
१७ माडी क्याम्पस बसन्तपुर आदी
१, महेन्द्र आदर्श चिकीत्सालय (भरतपुर जनरल अस्पताल)भरतपुरका यी सबसे पुरनका अस्पताल ह यी दिपेन्द्रनगरमे बाटे एकराके ५०० सैया तक पुर्यावेने लक्ष राखागैल बा ।
२,वि.पि.कोइराला क्यानसर अस्पताल http://www.bpkmch.org.np नेपालका एकमात्र सरकारी (दुसर भक्तपुरमे छोट सामुदायीक क्यान्सर अस्पताल बाटे)क्यान्सर केएर सेन्टर हखे वैसेही दक्षीण एसियामे सब्बोसे सस्ता क्यान्सर उपचार केन्द्रके रूपमे समेत प्रशिद्ध बा । याँहा संसार मे उपलब्ध प्राय सब किसिमका प्रविधीयासे क्यान्सरके उपचार कैलजाला । यी अस्पताल भरतपुर की सात नं. वार्ड कृष्णपुरमे बाटे ।
३, शिक्षण अस्पताल (भरतपुर कलेज अफ मेडीकल साइन्स )http://www.cmsnepal.edu.np/pages/aboutinst.htm भरतपुर कलेजअफ मेडीकलसाइन्सका ७०० सैयाके यी शिक्षण अस्पताल अभैन प्रमुख उपचारकेन्द्र भैलबा ।
४, श्री ५ महेन्द्र स्मारक आंखा अस्पताल ः २०४५ साल मा उदघाटन भैल यी आंखा अस्पताल मे आंखके सब प्रकारका रोग उपचार कैलजाला हाल यी अस्पताल ५० सैयामा संचालीत बा ।
५, शिक्षण अस्पताल (चितवन मेडीकल कलेज)http://www.cmc.edu.np/ चितवन साइन्स कलेजके निर्माणाधीन यी अस्पताल शुरू होखे गैलबा ।
६,नारायणी सामुदायीक अस्पताल ः भरतपुरको पहिलो सामुदायीक अस्पताल भरतपुर जनराल अस्पतालको नजीकै रहेको छ ।
अन्य अस्पताल :- • आसा अस्पताल • मनकामना अस्पताल • जनसेवा अस्पताल • चितवन अस्पताल प्रा.ली. • ॐ अस्पताल इत्यादी
मुख्य आर्कषण[संपादन]
• नारायणी नदी :- सहर को उत्तर पस्चीम हुदै बगीरहेकी नारयणीनदी भरतपुर को लाइफलाइन एवं प्रमुख जलधारा हो यो नदी को किनारामा सुर्योदय एवं सुर्यास्त हेर्न तथा पवित्र देवघाट स्नान का लागी पर्यटक तथा भक्त जन सधै यो नदीकिनारमा पुगेका हुन्छन ।
• रापती नदी :- चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज को किनारामा वगेकीयो नदी पर्यटकको अत्यन्तै प्रीय छ यो नदी को किनारामा सुर्योदय एवं सुर्यास्त हेर्नकालागी तथा जल यात्राका लागी पर्यटक हरू निकैनै आर्कषीत रहने गरेका छन ।
• चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज:- नेपालका सबैभन्दा पुरानो एवं विश्व संपदा सुची मा सुचीकृत चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज जुन गैडा (वानहर्न राइनो), शाही वंगाल वाघ, मगरमच्छ, हात्ती, विभिन्न किषीम का मृग, र जलचर (डल्फीन,मगर र घडीयाल गोहीहरू, बिभिन्न थरी माछाहरू) का लागी प्रशिध्द छ ।
• नारयणगढ (Narayangarh) :- यो भरतपुर को मेन सपीङ डिस्ट्रीक हो, भरतपुरमा रहेका धेरै जसो ठुला सपीङ सेन्टर, होलसेल पसल र यातायातसाधन मर्मतकेन्द्र, समेत याँहा रहेका छन ।
• विस हजारी ताल :- विश्वप्रशिद्ध सिमसार क्षेत्र विसहजारी ताल पंछी प्रेमी हरूमाझ प्रशिद्ध छ। यो साइबेरीया देखी श्रीलंका सम्म चक्ककर लागउने फिरन्ता चराहरूको एक प्रमुख विश्रामस्थल हुनुका साथै स्थानीय चराहरू र गोही को पनी केन्द्र हो ।
• जैवीक विविधता संग्राहलय :-टिकोली बारक्षक तालीमकेन्द्र संगै रहेको यो संग्रहालय जीवजन्तु प्रेमीहरू कालागी प्रीय हुनसक्छ ।
धार्मिक केन्द्र[संपादन]
• देवघाट धाम :- समस्त हिन्दु जगत को प्रशिध्द देवघाट धाम यही पर्दछ ।
• वागेस्वरी मन्दीर :- एतिहासीक वागेस्वरी मन्दीर दियालो बंगला राजदरवार को उत्तरी कुनामा अवस्थीत छ ।
• गणेसस्थान,भरतपुर :- एतिहासीक गणेसस्थान मन्दीर सहर को पुर्वउत्तरमा प्रहरी तालीम केन्द्रको नजीकै रहेको छ ।
अन्य मन्दीर :- • हरीहर मन्दीर,• पसुपतीनाथ मन्दीर (नारायणगढ),• विश्व शान्ती बौद्ध गुम्वा, भरतपुर,कालीका मन्दीर, जखडीमाइ मन्दीर,रामेस्वर मन्दीर, दुर्गा मन्दीर
उल्येख भवन[संपादन]
दियालो बंगला राजदरवार :- यो शाह राजाहरूको सितकालीन दरवार हो राजा महेन्द्र ले यसको निर्माण गर्न लगायका थीए, यो दरवार भरतपुर मा नारायणी नदी किनारमा खडा छ ।
कसरा दरवार :- नेपालका राणा शसकहरूले सिकारको बेला बस्न बनाएको दरवार हो अहिले यस मा चितवन राष्ट्रीय निकुन्ज को कार्यलय का साथै संग्रहालय राखीएको छ।
भरतपुर कभर्ड हल :- भरतपुर मा इन्डोर गेम खेल्नका लागी बनाइएको यो नयाँ कर्भडहल सहरको बिच गेस्टहाउस मैदानको किनारमा छ ।
उपरदांग गढी :- ढुङ्गाले बनाइएको चित्तार्कषक यो गढी वडामाहाराज पृथ्वी नारायण का माहीला छोरा राजकुमार बाहदुर शाहका छोरा शत्रुभन्जन शाह ले बनाएका थिए । यो गढी भर्खरै एकीकरण हुदै गरेको नेपालको अंग्रेज संग हुनसक्ने संभावीत भिडन्त लाइ ख्याल गरी बनाइएको थियो । निर्माणपछी प्रसासनीक र ब्यापारीक केन्द्र बनेको उपरदांगगढी चितवन जिल्लाको पुरानो सदरमुकाम रहेको गढी हो पाहडको टाकुरामा रहेको गढी र यातायातको असुवीधाले गर्दा २०१८ सालदेखी २०२४ साल सम्ममा याहाँ बाट सदरमुकाम भरतपुर सारीएको थीयो ।
भूगोल[संपादन]
यो ठाउंको अक्षांश र देशान्तर हो 27.57° N 84.17° E ।[१]समुद्र सतह भन्दा यो ठाउं १३५ मिटर (४४२ फुट) माथि पर्दछ। भित्री मधेस भनीने चितवन उपत्यका मा पर्ने यो सहर गर्मीमा ४० डिग्री र जाडो मा ८ डिग्ी सम्मको तापक्रम रेकर्ड गरिएको छ । याँहाको नारायणगढ को पोखरा बसपार्क हुदै शिबघाट सम्म नारायणी नदीको ढांड क्षेत्र रहेको छ जुन नगरको अन्य भाग भन्दा होचो र गर्मीमा बढी गर्मी हुने इलाका पर्दछ । भरतपुर हाइट बाट पस्चीम हुदै जाँदा पुन उचाइ कम हुदै जान्छ सबै भन्दा अल्को भाग वीरेन्द्र क्याम्पस भएको क्षेत्र र सबै भन्दा होचो बाह्र घरे तलको क्षेत्र पर्न जान्छ । उत्तर र पुर्वपट्टी बरण्डाभार को सदावाहर जंगल रहेको छ जाँहा साल, सिसो,साज,बाँझी, लगायतका काठ र बिभिन्न किसिमका विरूवाको झाडी पाइन्छ । नगरका केही साना भाग जस्तै देवघाट, रामनगर, जुगेडी बनभित्रै नारायणी नदी किनारमा रहेका छन ।
जनसंख्या[संपादन]
नेपालको सन् २००५को अनुमान अनुसार भरतपुर न.पा.को जनसंख्या ११७,१६२ छ।[२] यस मध्य पुरुष ५१%, र महिला ४९% छन्।भरतपुरमा मा मुख्यतया थारू,दराइ,बोटे,गुरूङ,मगर,चेपाङ, तमाङ,थोरै संख्यामा राइ,लिम्वु, का साथै बराल,पौडेल,अधिकारी,थापा,के.सी. बोहोरा थर भएका बाहुन तथा क्षेत्री जाती श्रेष्ठ,प्रधान,माहर्जन,साही लगायत थर भएका नेवार जातीका मानीस का साथै नेपालमा पाइने सबै जात जातीका मानीस बसोबास गर्दछन ।
English Identity Of The City = Bharatpur, Nepal
स्रोत[संपादन]
↑ Bharatpur. Falling Rain Genomics, Inc. Retrieved on अप्रिल २८, २००७. ↑ नेपाल जनगणना २००१. Retrieved on अप्रिल २८, २००७. http://www.bharatpurmun.org.np/
अन्य जानकारी का लागी भिजीट भिजीट गर्नुहोस :-
• [http://www.bharatpurmun.org.np/eng_introduction.htm
