बिसखोपड़ा

विकिपीडिया से

बिछखपड़ा चाहे बिसखोपड़ा बिछकुतिया के एगो परजात बाटे।[1] ई अलग अलग रंग आ आकार के पाईल जाला आ 202 परकार के होखेलऽसन।

एकिनि के एकर चिरई लेख पाँजा (दुगो अंगुरी आगे दुगो पाछे) आ बहुत तेज चले अला जीभ आ झप्पटा मारे के आदत[2], अउर थूथून लगे एगो झोरा से चिन्हल जाला। एकिनि के पोंछी लाम होला आ कोनो कोनो जाति मे तऽ ई कुछु के धरहु के कामे आवेला। ई गरम जगहा प रहेलऽसन आ अफ्रीका, मेडागास्कर, दक्खिनी यूरोप आ दक्खिनी एशिया मे पाईल जालऽसन। एकीनि के हवाई, कैलिफोर्नियाफ्लोरिडा मे ले गइल गइल बा। ओहिजा एकीनी के पोसईबो करेलऽसन।

नांव[संपादन करीं]

उस्ताद मंसूर के बनवाल एगो बिछखपड़ा के चित्र

अंग्रेजी मे बिछखपड़ा के कमिलियन (Chameleon) कहल जाला जेवन की लैटिन सबद कमैलेयोन (chamaeleōn)[3] से बनल बा। लैटिन मे ई सबद यूनानी भाषा के सबद खामईलियोन[4] (χαμαιλέων) से लिहल बा। एहमे खामई माने भुञआ होला आ लियोन माने शेर होला।[5][6][7]

बिछखपड़ा

रंग बदलल[संपादन करीं]

हई बिछखपड़ा करिया हो गइल बा

कुछु कुछु बिछखपड़ा आपन रंग बदल लेवेलऽसन। बीभिन्न बिछखपड़ा के परजात गुलाबी, नीला, लाल, नारंगी, हरियर, करिया, भूअर, आसमानी, पीयर आउर भँटाई के संजोजन के माध्यम से आपन रंग बदले जोग होखेलऽसन।[8] बिछखपड़ा के चाम मे एगो सतही परत होखेला, जेकरा मे रंजक होला, आ परत के नीचे गुआनिन क्रिस्टल के कोशिका होखेलऽसन। बिछखपड़ा क्रिस्टल के बीच के फांका के बदलेलऽसन, जेवन क्रिस्टल से परावर्तित होखे अला अँजोरा के तरंग दैर्ध्य के बदल देवेला आ चाम के रंग बदल जाला।

बिछखपड़ा सिकारी से बांचे ला, सनेसा देवे ला आ तापमान के हिसाब से आपन रंग बदलेलऽसन। रंग बदल के बिछखपड़ा आपन देह के तापमान नियंत्रित करेला।[9] आउर सभ बिछखपड़ा के आक्रमन के सनेस देवे ला ई आपन रंग के चटख कर लेवेला आ हार माने के सनेस देवे ला रंग गाढ़ कर लेवेला।

रंग परिवर्तन के तंत्र[संपादन करीं]

बिछखपड़ा के चाम के भीतरा दू गो परत होला जे ओकर रंग आ तापमान के नियंत्रित करेला। ऊपर अला परत में ग्वानिन नैनो क्रीस्टल के एगो जाली होला, आ इहे जाली के के फूला पचका के नैनोक्रिस्टल के बीच के दूरी के अधिकावल जा सका, जे अंजोरा के तरंग दैर्ध्य के प्रभावित करेला। नैनोक्रिस्टल के बीच की दूरी अधिकइला से चाम अंजोरा के लाम तरंग दैर्ध्य के देखावेला। एहिसे अराम के स्थिति मे क्रिस्टल नीला अउर हरियर रंग लउकेला, बाकिर उत्तेजित अवस्था मे पीयर, नारंगी आउर लाल लेखा लाम तरंग दैर्ध्य लउकेला।[10][11]

सनर्भ[संपादन करीं]

  1. Glaw, F. (2015). "Taxonomic checklist of chameleons (Squamata: Chamaeleonidae)". Vertebrate Zoology. 65 (2): 167–246.
  2. Edmonds, Patricia (September 2015). "True colors". National Geographic: 98.
  3. chamaeleon. Charlton T. Lewis and Charles Short. A Latin Dictionary on Perseus Project.
  4. χαμαιλέων. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project.
  5. λέων in Liddell and Scott.
  6. "Chameleon". Dictionary.com.
  7. Harper, Douglas. "chameleon". Online Etymology Dictionary.
  8. Chameleons. National Geographic Explorer
  9. Cook, Maria. "The Adaptations of Chameleons". Sciencing. Retrieved 15 June 2020.
  10. Teyssier, Jeremie; Saenko, Suzanne V.; van der Marel, Dirk; Milinkovitch, Michel C. (2015). "Photonic crystals cause active colour change in chameleons." Nature Communications (6).
  11. National Geographic (2015) The Colorful Language of Chameleons