Jump to content

नासा

विकिपीडिया से
(National Aeronautics and Space Administration से अनुप्रेषित)
नेशनल एरोनॉटिक्स एंड स्पेस एडमिनिस्ट्रेशन
National Aeronautics and Space Administration
मोहर
नासा के चीन्हा

झंडा
Agency overview
Formedजुलाई 29, 1958; 67 साल पहिले (1958-07-29)
Preceding agency
  • नेशनल एडवाइजरी कमिटी फॉर एरोनॉटिक्स (NACA) (1915–1958)[1]
Jurisdictionअमेरिकी सरकार
Headquartersटू इंडिपेंडेंट चौक, वाशिंगटन, डी॰सी॰, अमेरिका
38°52′59″N 77°0′59″W / 38.88306°N 77.01639°W / 38.88306; -77.01639निर्देशांक: 38°52′59″N 77°0′59″W / 38.88306°N 77.01639°W / 38.88306; -77.01639
Mottoफॉर दि बेनिफिट ऑफ आल[2]
(सभका फायदा खाती)
Employees17,381+[3]
Annual budgetIncrease US$19.5 बिलियन[4] (2017),[5]
Websitenasa.gov

नैशनल एरोनॉटिक्स एंड स्पेस एडमिनिस्ट्रेशन ((National Aeronautics and Space Administration), जेकरा संक्षेप में नासा (NASA) कहल जाला, अमेरिका सरकार के एगो स्वतंत्र एजेंसी हऽ। ई संस्था अमेरिका के अंतरिक्ष प्रोग्राम, हवाई विज्ञान (एरोनॉटिक्स) आ अंतरिक्ष रिसर्च खातिर जिम्मेदार बा। नासा के मुख्य मकसद अंतरिक्ष अन्वेषण, वैज्ञानिक खोज आ हवाई टेक्नोलॉजी में प्रगति करावल बा।[6]

नासा आपन अर्थ ऑब्जर्विंग सिस्टम से धरती के वातावरण आ जलवायु के गहिर समझ बनावेला।[7] हेलियोफिजिक्स प्रोग्राम से सूर्य आ स्पेस वेदर के पढ़ाई करे ला।[8] न्यू होराइजंस जइसन रोबोटिक मिशन से नासा सौरमंडल के ग्रह-उपग्रह आ छोट-छोट पिंड सभ के खोज-परख करेला।[9] ग्रेट ऑब्ज़रवेटरी प्रोग्राम से बिग बैंग आ खगोल भौतिकी पर रिसर्च कइल जाला।[10] नासा कई गो अंतरराष्ट्रीय संस्था सभ संगे ग्रीनहाउस गैस जइसन डाटा शेयर करके पर्यावरण बचावे में मदद करेला।[11]

नासा के स्थापना 29 जुलाई 1958 के "नेशनल एरोनॉटिक्स एंड स्पेस एक्ट" के तहत भइल। ई आपन पुरान संस्था "नेशनल एडवाइजरी कमिटी फॉर एरोनॉटिक्स (NACA)" के जगहा पर बनल।[12] 1 अक्टूबर 1958 से नासा आपन काम शुरू कइलस। तब से लेके आज ले अमेरिकी अंतरिक्ष अन्वेषण के सभ प्रोग्राम नासा के हाथ में रहल, जइसन कि अपोलो चंद्रमा अभियान, स्कायलैब स्पेस स्टेशन आ बाद में स्पेस शटल।[13]

आज के काम

[संपादन करीं]

आज नासा अंतरराष्ट्रीय अंतरिक्ष स्टेशन के सपोर्ट करत बा।[14] चंद्रमा पर दुबारा आदमी भेजे खातिर आर्टेमिस प्रोग्राम चला रहल बा।[15] ओरायन क्रू वाहन आ कारोबारी क्रू वाहन बनावे पर भी काम हो रहल बा। ई एजेंसी लॉन्च सर्विस प्रोग्राम (LSP) खातिर जिम्मेदार बा, जे मानवरहित लॉन्चन के तैयारी आ गिनती देखेला।[16]

नासा के शुरुआती मिशन

[संपादन करीं]

नासा के स्थापना 1958 में भइल। सुरु में प्रोजेक्ट मर्करी आ प्रोजेक्ट जेमिनी जइसन मिशन भइल, जे मानव अंतरिक्ष यात्रा खातिर नींव रखलस।[17]

मुख्य उपलब्धि

[संपादन करीं]

अपोलो प्रोग्राम: 20 जुलाई 1969 के अपोलो 11 मिशन में नील आर्मस्ट्रांग आ बज़ एल्ड्रिन पहिला बेर चंद्रमा पर उतरलन।[18]

हबल टेलीस्कोप: 1990 में लॉन्च भइल आ ई अबले लाखों गैलेक्सी, नीहारिका, ब्लैक होल आ डार्क एनर्जी के पढ़ाई में मदद कइले बा।[19]

मंगल रोवर्स: स्पिरिट, ऑपर्च्युनिटी, क्यूरियोसिटी आ पर्सीवरेंस मंगल ग्रह के सतह, मिट्टी आ मौसम के पढ़ाई कइलन। इंजेन्यूटी हेलिकॉप्टर पहिला बार दोसरा ग्रह पर उड़ल।[20]

वॉयेजर मिशन: 1977 में लॉन्च भइल वॉयेजर 1 आ 2 अब तारन के बीच के अंतरिक्ष (Interstellar Space) में पहुँच गइल बा।[21]

हालिया मिशन (2024–2025)

[संपादन करीं]

यूरोपा क्लिपर: बृहस्पति के चंद्रमा यूरोपा पर पानी के खोज खातिर भेजल गइल।[22]

ब्लू घोस्ट मिशन 1: जनवरी 2025 में लॉन्च भइल आ मार्च 2025 में चंद्रमा पर सफलतापूर्वक उतर गइल।[23]

SPHEREx: फरवरी 2025 में लॉन्च भइल, जे ब्रह्मांड के इतिहास के 3D नक्शा बनावत बा।[24]

EscaPADE: 2025 में मंगल के वायुमंडल आ सौर हवा के असर के पढ़ाई खातिर दूगो छोट सैटेलाइट भेजल गइल।[25]

भविष्य के योजना

[संपादन करीं]

आर्टेमिस प्रोग्राम: चंद्रमा पर दुबारा आदमी भेजल जाई।[26] [27]

आर्टेमिस I (2022): मानवरहित परीक्षण।[28]

आर्टेमिस II (2026): मानव समेत मिशन, चंद्रमा के चक्कर लगाई।[29]

आर्टेमिस III (2027): 1972 के बाद पहिला बेर मानव चंद्रमा पर उतराई।[30]

लूनर गेटवे: चंद्रमा के कक्षा में नया स्टेशन बनावल जाई।[31]

ड्रैगनफ्लाई: 2027 में शनि के चंद्रमा टाइटन पर उड़न यान भेजल जाई।[32]

निसार (NISAR): नासा-इसरो मिलके पृथ्वी के सतह आ प्राकृतिक आपदा सभ के निगरानी खातिर 2025 में लॉन्च करी।[33]

निष्कर्ष

[संपादन करीं]

नासा अंतरिक्ष अनुसंधान में एगो महत्वपूर्ण संस्था हऽ। ई मानव जाति के ब्रह्मांड समझे आ अंतरिक्ष यात्रा करे में मदद कइले बा। नासा के आने वाला मिशन अउरी रोमांचक खोज सामने ले आई। ई खाली साइंस आ टेक्नोलॉजी के प्रतीक ना हऽ, बल्कि मानव सपना आ अनंत संभावना के प्रतीक हऽ।


  1. US Centennial of Flight Commission, NACA. centennialofflight.net. Retrieved on November 3, 2011.
  2. Lale Tayla; Figen Bingul (2007). "NASA stands "for the benefit of all."—Interview with NASA's Dr. Süleyman Gokoglu". The Light Millennium. {{cite web}}: Unknown parameter |last-author-amp= ignored (help)
  3. "Workforce Profile". NASA. जनवरी 11, 2011. Retrieved दिसंबर 17, 2012.
  4. https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/fy_2017_nasa_agency_fact_sheet.pdf
  5. Dreier, Casey (दिसंबर 18, 2015). "[Updated] An Extraordinary Budget for NASA in 2016 - Congressional omnibus increases the space agency's budget by $1.3 billion". The Planetary Society. Retrieved February 4, 2016.
  6. [https://www.nasa.gov/about/ NASA About]
  7. [https://science.nasa.gov/earth-science/ NASA Earth Science]
  8. [https://science.nasa.gov/heliophysics/ NASA Heliophysics]
  9. [https://www.nasa.gov/mission/new-horizons/ New Horizons Mission][मुर्दा कड़ी]
  10. [https://science.nasa.gov/astrophysics/programs/grand-observatories NASA Great Observatories][मुर्दा कड़ी]
  11. [https://climate.nasa.gov/ NASA Climate]
  12. [https://history.nasa.gov/naca/NACAorigin.html NACA to NASA Transition]
  13. [https://history.nasa.gov/ NASA History]
  14. [https://www.nasa.gov/mission/iss/ International Space Station][मुर्दा कड़ी]
  15. [https://www.nasa.gov/specials/artemis/ Artemis Program]
  16. [https://www.nasa.gov/centers/kennedy/launchingrockets/lsp.html NASA LSP][मुर्दा कड़ी]
  17. [https://www.nasa.gov/mission/mercury-gemini/ Mercury & Gemini][मुर्दा कड़ी]
  18. [https://www.nasa.gov/mission/apollo-11/ Apollo 11]
  19. [https://hubblesite.org/ Hubble Site]
  20. [https://mars.nasa.gov/ Mars Missions]
  21. [https://voyager.jpl.nasa.gov/ NASA Voyager]
  22. [https://europa.nasa.gov/ Europa Clipper]
  23. [https://www.nasa.gov/press-release/ NASA Press Release 2025]
  24. [https://www.jpl.nasa.gov/missions/spherex NASA SPHEREx]
  25. [https://www.nasa.gov/escapade/ NASA EscaPADE]
  26. [https://www.nasa.gov/specials/artemis/ Artemis Future Plans]
  27. Everything About the Artemis Program Wonders in Space
  28. [https://www.nasa.gov/artemis-1 Artemis I]
  29. [https://www.nasa.gov/artemis-2 Artemis II][मुर्दा कड़ी]
  30. [https://www.nasa.gov/artemis-3 Artemis III]
  31. [https://www.nasa.gov/gateway Lunar Gateway]
  32. [https://dragonfly.jhuapl.edu/ Dragonfly Mission]
  33. [https://nisar.jpl.nasa.gov/ NISAR Mission]

बाहरी कड़ी

[संपादन करीं]