डेज़ी रॉकवेल

विकिपीडिया से
(डेजी रॉकवेल से अनुप्रेषित)
डेज़ी रॉकवेल
पेशाअनुवादिका, लेखिका, चित्रकार
प्रमुख रचनाटोम्ब ऑफ़ सैंड
प्रमुख सम्मानइंटरनेशनल बुकर अवार्ड (अनुवादित किताब पर)

डेज़ी रॉकवेल (Daisy Rockwell) एगो अमेरिकी अनुबादक बाड़ी जे हिंदीउर्दू भाषा से कई गो साहित्यिक रचना सभ क अंग्रेजी में अनुवाद कइले बाड़ी। इनका अनुवादन में उपेंद्रनाथ अश्क़ के गिरती दीवारें (फालिंग वाल्स), भीष्म साहनी के तमस, ख़दीजा मस्तूर के आँगन (द विमन्स कोर्टयार्ड) शामिल बा। 2021 में हिंदी लेखिका गीतांजलि श्री के रेत समाधि के इनके द्वारा कइल गइल अनुबाद द टॉम्ब ऑफ़ सैंड पहिली दक्खिन एशियाई रचना बनल जे इंटरनेशनल बुकर प्राइज पवलस। 2023 में आयोजित जयपुर लिट फेस्ट में इनका के वाणी फाउंडेशन द्वारा सम्मानित कइल गइल।[1]

निजी जिनगी[संपादन करीं]

रॉकवेल पश्चिमी मैसाचुसेट्स में पलल बढ़ल हई आ उनकर माई-बाबूजी दुनो लोग कलाकार हउवें। ऊ चित्रकार आ लेखक नॉर्मन रॉकवेल के पोती हई।[2]

शिक्षा[संपादन करीं]

रॉकवेल कई साल ले हिंदी, लैटिन, फ्रेंच, जर्मन, आ प्राचीन यूनानी के बिद्यार्थी रहल बाड़ी। ऊ शिकागो विश्वविद्यालय से दक्खिन एशियाई साहित्य में पढ़ाई कइली, जहाँ ऊ ए. के. रामानुजन, सुसान होएबर रूडोल्फ[3] आ कॉलिन पी मसिका के निर्देशन में हिंदी साहित्य, अनुवाद, आ सामाजिक बिज्ञान के पढ़ाई कइली। 1998 में हिंदी के लेखक उपेंद्रनाथ अश्क पर पीएचडी शोध प्रबंध लिखे खातिर इनका के ग्रांट मिलल।[4]

रचना[संपादन करीं]

रॉकवेल हिंदी आ उर्दू से कई गो अनुवाद प्रकाशित कइले बाड़ी, जिनहन में उपेंद्रनाथ अश्क के बीछल कहानियन के अनुवाद के संग्रह, हैट्स एंड डाक्टर्स (पेंगुइन, 2013),[5] अश्क के फॉलिंग वॉल (पेंगुइन, 2015), भीषम साहनी के तमस (पेंगुइन, 2016), आ खदीजा मस्तूर के द वीमेन कोर्टयार्ड (पेंगुइन, 2018) सामिल बाड़ें। कृष्णा सोबती के अंतिम उपन्यास, ए गुजरात हियर, ए गुजरात देयर (पेंगुइन, 2019) के इनके अनुवाद पहिली दक्खिन एशियाई किताब हवे जेकरा के 2020 में एगो साहित्यिक रचना के अनुवाद खातिर अल्डो आ जीन स्कैग्लिओन पुरस्कार से सम्मानित कइल गइल।[6][7] गीतांजलि श्री के टोम्ब ऑफ सैंड (टिल्टेड एक्सिस प्रेस, 2021) के इनके अनुवाद पहिली दक्खिन एशियाई किताब रहल जे इंटरनेशनल बुकर पुरस्कार खातिर बीछल गइल;[8][9][10][11][12][13][14] आगे चल के ई 2022 के ईनाम जीत लिहलस।[15]

रॉकवेल अनुवादिका के अलावे, खुदो लेखिका, चित्रकार आ कलाकार हई।[16][17] इनके उपेंद्रनाथ अश्क (2004, पेंगुइन) के आलोचनात्मक जीवनी,[18]टेस्ट (फॉक्सहेड बुक्स, 2014) नाँव के उपन्यास प्रकाशित भइल बा। साल 2012 में इनके द लिटिल बुक ऑफ टेरर (फॉक्सहेड बुक्स) प्रकाशित भइल जे आतंक के खिलाफ ग्लोबल जुद्ध पर पेंटिंग आ निबंध सभ के एगो खंड हवे। ऊ उपनाँव लापता के नाँव के तहत चित्र बनावे लीं, जेकर मतलब होला उर्दू में "गायब" भा "निपाता" होखे ला।[19]

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. "डेज़ी रॉकवेल को 'वाणी फ़ाउंडेशन गण्यमान्य अनुवादक पुरस्कार'". अमर उजाला. Retrieved 16 मई 2023.
  2. "'It's the best way to live!': International Booker winners Geetanjali Shree and Daisy Rockwell". TheGuardian.com. May 27, 2022.
  3. "An Interview with Daisy Rockwell, Author, Artist and a Hindi-Urdu Translator | Jaya's blog" (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved April 10, 2022.
  4. Joshi, Sonam. ""Booker nod is a big win. It will create awareness about Hindi translations," say Geetanjali Shree and Daisy Rockwell – Times of India". The Times of India (अंग्रेजी में). Retrieved April 9, 2022.
  5. Gupta, Trisha. "Meet the American who translates some of India's finest Hindi writers into English". Scroll.in (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved April 18, 2022.
  6. "Daisy Rockwell – Words are Bridges". Jaipur Literature festival (अंग्रेजी में). September 17, 2013. Retrieved April 18, 2022.
  7. "Daisy Rockwell". Tilted Axis Press (ब्रिटिश अंग्रेजी में). Retrieved April 18, 2022.
  8. "Tomb of Sand | Geetanjali Shree: 'Tomb of Sand' writes history – Geetanjali Shree's translation is 1st Hindi novel in Booker prize longlist". The Economic Times. Retrieved April 18, 2022.
  9. "International Booker prize announces longlist 'tracing ring around the world'". the Guardian (अंग्रेजी में). March 10, 2022. Retrieved April 18, 2022.
  10. Marshall, Alex (April 7, 2022). "Women Dominate Shortlist for International Booker Prize". The New York Times (अमेरिकी अंग्रेजी में). ISSN 0362-4331. Retrieved April 18, 2022.
  11. "Geetanjali Shree's 'Tomb of Sand' first Hindi novel on International Booker shortlist". ThePrint (अमेरिकी अंग्रेजी में). April 7, 2022. Retrieved April 18, 2022.
  12. "Discover the longlist: Daisy Rockwell, 'I think of the translator and the author as ballroom dancers' | The Booker Prizes". thebookerprizes.com (अंग्रेजी में). Retrieved May 2, 2022.
  13. Mani Jha, Aditya (April 8, 2022). "Daisy Rockwell: Meet the translator of the first Hindi novel to be nominated for the Booker Prize". India Today (अंग्रेजी में). Retrieved May 2, 2022.
  14. Rockwell, Daisy. "How Daisy Rockwell translated the first Hindi novel to be on the Booker International longlist". Scroll.in (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved May 2, 2022.
  15. "Geetanjali Shree is first Indian winner of International Booker Prize"". BBC. May 27, 2022. Retrieved May 27, 2022.
  16. Jones, Alexina. "Daisy Rockwell". Bennington Museum | Grandma Moses | Vermont History and Art (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved April 18, 2022.[मुर्दा कड़ी]
  17. Rockwell, Daisy. "Why Daisy Rockwell is painting portraits of Black women who committed suicide in US jails". Scroll.in (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved May 2, 2022.
  18. "Daisy Rockwell". Penguin Random House India (अमेरिकी अंग्रेजी में). Retrieved April 18, 2022.
  19. "Daisy Rockwell – JLF Colorado". JLF (अंग्रेजी में). September 17, 2013. Retrieved April 10, 2022.