वामपंथी राजनीति

विकिपीडिया से
(वामपंथ से अनुप्रेषित)
5 मई 1789 के इस्टेट्स जनरल के उद्घाटन, वर्सेलीज में।

वामपंथी राजनीति (अंग्रेजी: left-wing politics) भा वामपंथ (अंग्रेजी: leftism) अइसन राजनीतिक बिचारधारा सभ के राजनीति ह जे सामाजिक समानता आ समतावाद के समर्थन करे लीं आ हासिल करे के कोसिस करे लीं, अक्सरहा सामाजिक पदानुक्रम (हैरार्की) के बिरोध में।[1][2][3][4] वामपंथी राजनीति में आमतौर पर समाज के ओह लोगन सभ के चिंता होला जिन्हन लोगन के एकर अनुयायी लोग दुसरा के सापेक्ष वंचित माने ला आ साथे-साथ इहो बिस्वास होला कि अनुचित असमानता बाड़ी सऽ जिनहना के कम करे भा खतम करे के जरूरत बा।[1]

फ्रांसीसी क्रांति के दौरान फ्रांसीसी इस्टेट्स जनरल में बइठे के ब्यवस्था के आधार प एह आधुनिक बाएँ-दहिने के राजनीतिक स्पेक्ट्रम के शब्दावली गढ़ल गइल हवे। आमतौर पर बाईं ओर बइठल लोग आसियाँ रेजिम आ बूर्बों राजतंत्र के बिरोध करे वाला आ क्रांति, लोकतांत्रिक गणतंत्र के निर्माण आ समाज के धर्मनिरपेक्षीकरण के समर्थन करे वाला लोग रहल[5] जबकि दाहिना ओर के लोग आसियाँ रेजिम के परंपरागत संस्था सभ के समर्थन करे वाला रहल। वामपंथी शब्द के इस्तेमाल 1815 में फ्रांसीसी राजतंत्र के बहाली के बाद अउरी बढ़-चढ़ भइल जब एकरा के निर्दलीय लोग (इंडिपेंडेंट्स) पर लागू कइल गइल।[6] विंग शब्द के पहिली बेर 19वीं सदी के अंत में लेफ्ट आ राइट में जोड़ल गइल, आमतौर पर अपमानजनक इरादा से आ वामपंथी (लेफ्टिस्ट) शब्द के इस्तेमाल ओह लोग पर कइल गइल जे लोग अपना धार्मिक भा राजनीतिक बिचार में गैर-रूढ़िवादी रहल।

इहो देखल जाय[संपादन करीं]

संदर्भ[संपादन करीं]

  1. 1.0 1.1 Smith, T. Alexander; Tatalovich, Raymond (2003). Cultures at War: Moral Conflicts in Western Democracies. Toronto, Canada: Broadview Press. p. 30. ISBN 9781551113340.
  2. Bobbio, Norberto; Cameron, Allan (1997). Left and Right: The Significance of a Political Distinction. University of Chicago Press. p. 37.
  3. Ball, Terence (2005). The Cambridge History of Twentieth-Century Political Thought (Reprint. ed.). Cambridge: Cambridge University Press. p. 614. ISBN 9780521563543. Retrieved 15 November 2016.
  4. Thompson, Willie (1997). The Left In History: Revolution and Reform in Twentieth-Century Politic. London: Pluto Press. ISBN 978-0745308913.
  5. Knapp, Andrew; Wright, Vincent (2006). The government and politics of France (5th ed.). London [u.a.]: Routledge. ISBN 978-0-415-35732-6. the government and politics of france.
  6. Gauchet, Marcel (1996). "Right and Left". In Nora, Pierre (ed.). Realms of memory: conflicts and divisions. p. 248.